Kolory W Bluesie, cz. 5

Ostatnio rozważaliśmy na temat zagrania bluesowego solo, opartego na pentatonice. Dowiedzieliśmy się, że tak naprawdę istotą rzeczy, aby tego dokonać, nie jest wielogodzinne ćwiczenie skal, a rozwijanie innych, równie ważnych i często pomijanych umiejętności, takich jak: słuchanie muzyki swoich bluesowych faworytów, budowanie muzycznych tematów, odnajdywanie dźwięków na gryfie i ich łączenie w drzemiącą w Tobie melodię, malowanie na gryfie muzycznych opowieści- niepozbawionych emocji dźwięków bogatych w środki artykulacyjne (hammer-on, pull-off, bending, gliss, vibrato) oraz pauz, które pozwalają nabrać powietrza. Aby jednak to, co pomyśli głowa, zagrać dobrze lub przynajmniej poprawnie, niezbędne jest stałe i systematyczne rozwijanie warsztatu muzycznego. Poznaliśmy już 5 dźwięków, wiemy jak się nazywają, gdzie się znajdują oraz jak wyglądają na gryfie.Czas,by dowiedzieć się krok po kroku, jak z nich korzystać, aby grać melodie. Czas również, aby rozpocząć systematyczne ćwiczenia usprawniające nasz warsztat, umożliwiające pokonywanie kolejnych stopni naszego bluesowego malowania.

W pierwszej chwili miałam zamiar kontynuować myśl kwietniowego odcinka i zająć nas w tym miesiącu gimnastyką palców na gryfie.Jednak doszłam do wniosku, że dostęp do tego rodzaju ćwiczeń rozwijających warsztat jest obecnie tak duży, że powielanie ich tutaj nie byłoby właściwe. Natomiast umiejętnościom, o których wspomniałam na początku, poświęca się na ogół mniej uwagi, dlatego też postanowiłam podzielić ten odcinek, jak również kolejne, na dwie części. Pierwszą, zawierającą jedynie obszerne wskazówki, a nie nagrany przykład, ukierunkowaną na rozwijanie warsztatu technicznego gry, umiejętności patrzenia na gryf oraz budowania samodzielnie własnych ćwiczeń. I drugą - poruszającą zagadnienia dotyczące omawianego w danym miesiącu tematu.

Cel tego odcinka to podsumowanie - malowanie bluesowych kolorów na prawie całym gryfie,do XV progu. Proszę wziąć do ręki nastrojony instrument. Zaczynamy!

Przykład 1 przedstawia pentatonikę (E, G, A, B/H, D) w pięciu pozycjach na gryfie.Początek każdej z nich wyznacza gliss. Jest to środek artykulacyjny, który pozwala na płynne przechodzenie z jednej pozycji do innej, mówiąc prościej - ułatwia swobodne poruszanie się po całym gryfie i zagranie tych samych dźwięków w różnych miejscach i opalcowaniach.

Pierwsza pozycja to melodia skali pentatonicznej ułożona od dźwięku najniższego (pusta struna basowa E) do najwyższego w tej samej pozycji (dźwięk G na 3 progu struny wiolinowej E). Kolejną pozycję rozpoczyna gliss w górę z dźwięku G na A (na strunie wiolinowej E) i pentatonikę gramy od dźwięku najwyższego (dźwięk A) do najniższego w danej pozycji (tutaj: G na strunie basowej E). W taki sam sposób przechodzimy do kolejnej pozycji (gliss z 3 progu na 5 na strunie basowej E). Pentatonikę gramy od dźwięku najniższego w danej pozycji do najwyższego.. itd. Wskazówki do przykładu 1:

a. Zaobserwuj, jakie figury malujesz na gryfie,grając każdą pozycję pentatoniki. Jest ich pięć.

b. Nazwij dźwięki podczas grania. Już je znasz. Jest ich tylko pięć.

c. Spójrz dla odmiany na nuty. Zauważ, że grasz te same dźwięki, o tej samej wysokości w różnych miejscach na gryfie. Zapamiętaj te miejsca.

d. Zagraj ten przykład od końca - od prawej strony do lewej.

e. Zagraj ten przykład triolowo (na "1" i "3").

f. Spróbuj podczas grania w podanym przykładzie policzyć na głos do trzech każdą ósemkę w sposób: "1, 2, 3, 1, 2, 3 ..".

g. Zamiast czwartej nuty w każdym takcie zastosuj pauzę. Pomiń dźwięk przypadający na czwartą ósemkę w takcie. Uwaga! Pominięcie dźwięku oznacza tu zastosowanie pauzy, a więc ciszy odpowiadającej w czasie wartości jednej ósemki. Ta cisza ma trwać przez czas określony jedną ósemką.

h. Wykonaj ćwiczenie wg wskazówek z punktu g bez zastosowania pauzy. A więc gramy dźwięki melodii skali pentatonicznej po kolei, opuszczając jednak czwarty dźwięk każdego taktu.

i. Każdy takt przykładu 1 liczymy "raz i dwa i trzy i cztery i". Zaakcentuj dźwięki na pierwsze "i" oraz na "trzy" w każdym takcie.

j. Zastosuj gdzie tylko się da hammer-on.

k. Zastosuj w tym przykładzie jak najwięcej środka artykulacyjnego pull-off.

Przykłady 2 i 3 to przykłady ćwiczeń na łączenie pozycji pentatonicznych. Rozpisane są w podziale triolowym. Zwróć uwagę na początek przykładu 3. Rozpoczynamy grać na drugą miarę. Posłuchaj tego ćwiczenia. Jest to powtórzona parokrotnie ta sama melodia w różnych miejscach na gryfie.Czynie masz wrażenia, jakbyś grał/a na "kaczce"? Skąd ono się wzięło?

W przykładzie 4 ilustruję, jak prosto i efektownie można wykorzystać hammer-on i pull-off. Początek tej krótkiej zagrywki przypomina fragment intro do utworu "Sweet Home Alabama" by Lynard Skynard, gdzie mamy taki sam układ dźwięków, zagranych jednak rytmicznie nieco inaczej. Na uwagę zasługuje tu początek 3 taktu, który jest przesunięty o wartość ćwierćnuty w trioli ósemkowej. Co mam na myśli? Każdą triolę (tutaj grupę trzech ósemek) liczy się "raz, i, i". W trzecim takcie, gliss na strunie G z 2 progu na 4 wykonujemy na raz w momencie drugiego "i" w trioli (raz, i, i).

Przykład 5 to zagrywka w skali pentatonicznej zbudowana "po przekątnych gryfu" i "na trójkątach" w obszarze gryfu V-IX próg.

Przykład 6 to kolejny obszar skali pentatonicznej (IX-XII) i melodia w podziale triolowym. Zwróć uwagę na rozłożenie dźwięków w każdej trioli. Jeśli każdą triolę policzylibyśmy tu na głos: "raz, dwa, trzy", to dźwięki przedstawionej zagrywki przypadają na "raz" i "trzy" pierwszej trioli oraz na "dwa" trioli następnej ("raz, dwa, trzy" - "raz, dwa, trzy"). Takie samo rytmiczne rozmieszczenie dźwięków ilustruje przykład 7. Ważnym elementem tego ćwiczenia jest precyzyjne podciągnięcie dźwięku (bending) do określonej wysokości oraz jego opuszczenie do wysokości dźwięku początkowego. Ostatni dźwięk przedstawionej w przykładzie zagrywki jest lekko zawibrowany (płynne, szybkie i naprzemienne podciąganie dźwięku i jego opuszczanie). Jak można szukać i dobierać dźwięki w różnych, sąsiadujących ze sobą pozycjach skali pentatonicznej przedstawia przykład 8. Dźwięki są tu dobierane "schodkowo". Co mam na myśli? Spójrz, jak one się układają względem siebie na gryfie...

Do przykładów 2-8 jest dołączony plik audio. Każde nagranie przedłużyłam o czas pozwalający powtórzyć Wam prezentowane ćwiczenia.

Za miesiąc - jak zagrać prosty bluesowy podkład, czyli przyśpieszony kurs "muzycznego prawa jazdy". Będziemy mówić o "bluesowej (nie samochodowej) elce". Zapraszam.