Łukasz Dunaj ("Rammstein - Die Band")

Na początku pozwól, że nie zgodzę się z tezą, że w biografii Rammstein brakuje dramatycznych momentów czy skandali. Tylko nie są lub nie były one publicznie eksponowane. Z pewnością brakuje śmierci któregoś z członków zespołu, co jak wiadomo, jest najbardziej skutecznym "paliwem" biograficznym. Albo przynajmniej spektakularnej historii przejścia przez piekło uzależnienia. Sądzisz, że gdyby Kurt Cobain miał dzisiaj 47 lat i był zadowolonym z życia rockerem, to doczekałby się tony biografii? Problem z Rammstein leży gdzie indziej. Ten zespół wypracował wokół siebie niezwykle pieczołowicie budowany mur, oddzielający to, co sceniczne, od tego, co prywatne. Jedni ich za to szanują, inni nie potrafią zaakceptować takiego podejścia, uznając je za zbyt zdystansowane, wręcz odpychające. Jakkolwiek byśmy tego nie oceniali, należy to jednak uszanować, ponieważ jest to ich suwerenna decyzja. Zresztą Tool postępuje bardzo podobnie. Uwierz mi jednak, że kuluarowych historii o Rammstein słyszałem wystarczająco wiele, aby było zdecydowanie bardziej "pieprznie", gdybym zdecydował się je opublikować. Na pewno czytelnicy mieliby używanie, wielu mlaskałoby z zadowoleniem, ale to potem nie czytelnicy byliby odbiorcami pozwu sądowego wysłanego przez management Rammstein, który dobitnie dał odczuć wydawcy książki, co sądzi o samym fakcie jej wydania… Odpowiadając w końcu na Twoje pytanie - wydawało mi się niepojęte, że o zespole budzącym tyle emocji wśród fanów oraz kontrowersji wśród nie-fanów, nikt nie zdecydował się jak dotąd napisać porządnej książki. Potraktowałem więc to jako wyzwanie. Niestety, gdy dwa lata temu pojawił się ten pomysł, nie podejrzewałem, co mnie będzie czekało podczas jego realizacji…

Niejako opisałem moje perypetie we wstępie do książki. Nie chciałbym wchodzić zbyt głęboko w szczegóły, bo musiałbym podawać jakieś nazwiska… Generalnie miałem nie tyle problem z dotarciem do zespołu czy też jego przedstawicieli, ale rozbiłem sobie głowę o mur niemożności, który postawili przede mną ludzie, którzy teoretycznie pracują lub pracowali na pozycję Rammstein przez lata. Rozumiem doskonale, że to jest biznes i nikt nie miał wymiernego interesu w pomaganiu jakiemuś kolesiowi z Polski, któremu zamarzyła się książka, ale tego rodzaju postawa zorientowana tylko i wyłącznie na "nie", zdarzyła mi się po raz pierwszy, odkąd mam styczność z branżą muzyczną. A jest to już ponad piętnaście lat. Nie zamierzam jednak wylewać publicznie żali - traktuję tę całą sytuację jako kolejne cenne doświadczenie, które pozwoliło mi wyciągnąć odpowiednie wnioski na przyszłość. I żeby była jasność - nie mam żadnego żalu pod adresem zespołu. Poza jednym mailem od managementu Rammstein, sugerującym że wyrażają ubolewanie z powodu ukazania się nieoficjalnej biografii na polskim rynku, nie miałem nawet cienia szansy na osobistą interakcję w trakcie pracy nad "Die Band".

Lars mówi jak jest (śmiech). Trudno mi się nie zgodzić z tą opinią. Powiem więcej, że gdybym miał opisać w porywający sposób historię takiej Gojiry, nieważne jak świetnym są zespołem, to pochlastałbym się nożem do masła. Bo nie ma tam nic, żadnej historii, ani punktu zaczepienia dla biografa… No chyba, że kogoś fascynuje wspieranie akcji ratowania waleni lub delfinów, ale mnie niestety nie bardzo. Moim zdaniem fascynujące historie i biografie rockowe skończyły się w połowie lat 90. Interesujący był jeszcze Marilyn Manson, przez jakiś czas ten facet faktycznie budował własną legendę, chociaż dla wielu w sposób absolutnie nieakceptowalny. Był w tym wszystkim jednak jakiś. A teraz? Czy ktoś czeka na kolejną jego płytę? Czy kogoś interesuje jaki będzie miał makijaż na zdjęciach promocyjnych? Nie widzę lasu rąk. Co do samej muzyki i jej roli w obecnym świecie, już bym jednak nie szedł aż tak daleko w kategoryczności ocen. Nie da się zaprzeczyć jednak, że poprzez postępujący proces zbliżenia artysty z odbiorcą, za który są odpowiedzialne zarówno nowe technologie jak i serwisy społecznościowe (w sumie na jedno wychodzi…), zniknęła gdzieś aura tajemnicy, tego czaru, który sprawiał, że ludzie chcieli dowiedzieć się jak najwięcej o swoim ukochanym artyście. A za bardzo nie mieli skąd.

Szczerze mówiąc, nie. Dla mnie najwybitniejszym niemieckim zespołem pozostaje od dłuższego czasu Einstürzende Neubauten i ich nowa płyta "Lament" to w pełni potwierdza. Z zespołów pokrewnych czasowo i stylistycznie Rammstein, lubię niektóre rzeczy Die Krupps (zwłaszcza najbardziej komercyjną "III: Odyssey Of The Mind") oraz Oomph! Na resztę szkoda czasu, szrot historii.

Po stokroć trudniej pisze się nieautoryzowaną, chociaż w swojej bezgranicznej naiwności sądziłem, że jest dokładnie na odwrót! Ja rozumiem, że przy oficjalnej biografii muszą się pojawić naciski ze strony artysty, wytwórni, managementu, mogą chociaż nie muszą, pojawić się też próby manipulacji wspomnieniami, elementy autocenzury, ale nieograniczony dostęp do zespołu/artysty podczas pisania książki to wartość nie do przecenienia! Będąc tego pozbawionym, autorowi pozostaje bazowanie na źródłach lub wspomnieniach, opiniach ludzi "zbliżonych do zespołu". W przypadku Rammstein miałem do czynienia z sytuacją dość ekstremalną, kiedy zdecydowana większość osób, których prosiłem o wypowiedź, po prostu mi odmówiła. Uzasadnienia były różne, nie czas, nie miejsce, aby to rozpamiętywać.

Trudno powiedzieć. Wydaje mi się, że w najbliższej przyszłości nie należy liczyć na nowy album. Richard nagrał płytę Emigrate. Till podobno również ma plany solowe, a Flake pisze książkę. Może to będzie właśnie ta oficjalna biografia Rammstein? Bardzo chciałbym ją przeczytać. Co do wydawnictw sygnowanych logiem R+ spodziewam się wkrótce jakichś konkretów, ale będą to zapewne kolejne wydawnictwa koncertowe. Może jednym z nich będzie film dokumentalno-koncertowy, który miał reżyserować Jonas Akerlund? Sam widzisz, że są to jednak dywagacje, ale czemu tu się dziwić, skoro o wydawnictwie "Videos 1995-2012" sama firma Universal dowiedziała się na kilka tygodni przed premierą. Przedsiębiorstwo Rammstein samo dostarcza produkt, który jest w zasadzie gotowy do wydania.

Tu aż prosi się o poczęstowanie frazesem: bo tylko wiarygodny jest artysta głodny. Oczywiście jest to daleko idące uproszczenie, ale nasycenie sukcesami, pieniędzmi, uznaniem fanów z pewnością obniża tzw. morale bojowe. Stąd też pokutujące w świecie rock’n’rolla przekonanie, że pierwsze płyty danych wykonawców są najbardziej autentyczne, bo nabuzowane faktyczną chęcią rzucenia świata na kolana. A co począć dalej, kiedy ten świat już jest zdobyty? Posłużę się przykładem zespołu Muse. Zobacz, co się z nimi stało po sukcesie "Black Holes and Revelations". Totalna degrengolada i utknięcie na mieliznach artystycznej pretensji, czego efektem są napuszone do granic ludzkiej wytrzymałości ich dwie ostatnie płyty. Nie twierdzę wcale, że podobny los spotkał Rammstein, to zbyt daleko idąca analogia, ale sukces na pewno ich nasycił, sprawił że mają komfort niewydawania nowej muzyki nawet przez siedem lat, a tak naprawdę nie mają nic nikomu do udowodnienia, skoro Kruspe w jednym z ostatnich wywiadów porównał swój zespół do Rolling Stonesów. Zdecydowanie na wyrost, ale wiadomo mniej więcej co miał na myśli. "My już nic nie musimy, my już swoje zrobiliśmy". Przy zachowaniu odpowiedniej proporcji, pewnie ma rację.

Pozwól, że uchylę się od odpowiedzi na to pytanie, z uwagi na moją wieloletnią zażyłość z Jarkiem Szubrychtem. Czułbym się niezręcznie recenzując jego pracę. Jedyne co mogę dodać od siebie (chociaż to żadne odkrycie) to to, że moim zdaniem książka ta ukazała się przynajmniej kilka lat za późno i kiedyś pewnie narobiłaby dużo więcej rabanu. Z różnych względów tak się jednak nie stało i nie ma nad czym gdybać. Co do drugiej części pytania: były takie przymiarki, ale kiedy rozpocząłem pisanie "Konkwistadorów" (2008-2009) Behemoth nie był jeszcze na etapie, aby móc pozwolić sobie na opłacenie mojego pobytu na trasie czy jej części, a kiedy kończyłem (2011) był koncertowo nieaktywny w czasie choroby Nergala. Zauważ, że polskie wydanie kończy się podczas reaktywacyjnych koncertów jesienią 2011 roku… Sądzę, że gdyby przyszło mi kończyć tę książkę obecnie, mógłbym liczyć już na taką przygodę, jakiej doświadczył Jarek z Vaderem.

Na razie jestem wykończony i skupiam się w pełni na prowadzeniu własnego magazynu muzycznego - Noise Magazine. To jest moje najważniejsze pod względem zawodowym dziecko, które na razie wymaga mnóstwa opieki. W tej chwili nie mam więc żadnych skonkretyzowanych planów książkowych. Jedynym zespołem, który naprawdę chciałbym opisać jest Killing Joke. Ale tylko pod warunkiem możliwości długiej rozmowy z Jazem Colemanem. Najlepiej w scenerii którejś z założonych przez niego eko wiosek na południowym Pacyfiku, czy gdzie on tam teraz się znajduje. W jego historii jest tyle zwrotów, że książka pisałaby się i czytała sama. Zainteresowanych inwestorów proszę o kontakt!

Nie. Jedynym przypadkiem, kiedy jestem w stanie sobie wyobrazić celowość takiej publikacji, to możliwość zrobienia wywiadu-rzeki np. z Jamesem Hetfieldem. Ale to jest marzenie ściętej głowy.