Dominantowe Szkice W Muzyce Bluesowej, CD.

Dlatego też w tym miesiącu postanowiłam namalować kontury jednego akordu taką techniką, która pomoże Ci nie tylko zapamiętać, jak on wygląda na gryfie, ale przede wszystkim pozwoli na poprawne i samodzielne malowanie podobnych figur. Zaczynamy!

W muzyce bluesowej akordy I-IV-V mają prawie zawsze postaæ dominanty. Przykładem takiego akordu jest akord dominantowy septymowy utworzony na V stopniu gamy durowej.

Na przykład gama D-dur to dźwięki: D, E, F#, G, A, B, C#, D. V stopniem gamy D-dur jest dźwięk A, który w tym przypadku stanowi prymę akordu septymowego A7. V stopień gamy durowej wyznacza również początek melodii, której charakter pozwala na ogrywanie akordu septymowego - skali miksolidyjskiej (A, B, C#, D, E, F#, G, A). Stopnie I, III, V oraz VII tej skali to odpowiednio: pryma, tercja wielka, kwinta czysta oraz septyma mała - składniki interesującego nas akordu dominantowego septymowego A7, którego dźwięki to: A, C#, E i G. Tyle tytułem wstępu. Przejdźmy zatem do przykładów.

Przykład 1 ilustruje melodycznie rozpisane trójdźwięki (prymę, tercję wielką i septymę małą) akordów septymowych A7 (I7), D7 (IV7) oraz E7 (V7) - czyli progresji I-IV-V w tonacji A-dur (A, B, C#, D, E, F#, G#, A). Dla przypomnienia: stopnie I, IV i V (w naszym przykładzie są to dźwięki A, D i E) malują na gryfie odwróconą literę "L", której wierzchołki wyznaczają prymy trzech akordów bluesowego akompaniamentu. Najczęściej mają one postać dominanty, np. akordu z septymą małą (dominantowego septymowego) typu X7.

Zwróć uwagę na to, jakie figury malujesz na gryfie. Szkicujesz melodycznie trójdźwięk, który odpowiada najprostszej postaci akordu dominantowego septymowego. Czyli takiej, która zawiera interwały prymy (1), tercji wielkiej (3w) i septymy małej (7m). W pierwszym takcie przykładu składniki akordów zagrane są "po kolei": 1, 3w i 7m. Dla akordu A7 są to dźwięki A, C# i E. Drugi takt przykładu rozpoczynają również dźwięki składowe akordu A7, jednak rozpisane są w innej kolejności. Są to kolejno dźwięki G, C# i E. Co to oznacza? W dole mamy septymę małą, natomiast w górze kwintę czystą. Ten trójdźwięk nie zawiera prymy, czyli dźwięku A. Jest to często stosowany zabieg, gdzie "brakujące" prymy tak naprawdę gra basista. Wykonaj ćwiczenie parokrotnie. W każdej grupie trzech ósemek określ składniki (interwały) oznaczonego w przykładzie akordu.

O ile wyżej omówiony przykład przyprawił Cię o zawrót głowy, o tyle przykład 2 rozwieje wszelkie niewiadome i wątpliwości. Każdy najprostszy akord durowy składa się z trzech dźwięków, które odpowiadają I, III i V stopniowi gamy durowej typu I-dur - kolejno są to: pryma, tercja wielka oraz kwinta czysta. Na przykład dźwięki (stopnie) gamy A-dur to kolejno: A, B, C#, D, E, F#, G# i A. Wynika stąd, że grając równocześnie dźwięki A, C# oraz E (pierwszy, trzeci i piąty), otrzymasz akord A-dur. Dodając jeszcze jeden dźwięk G (obniżony o pół tonu VII stopień gamy A-dur, septyma mała), uzyskasz akord dominantowy septymowy. Już słyszę Twoje pytanie: Mam się nauczyć dźwięków gamy durowej w każdej tonacji, aby wiedzieć, z jakich dźwięków składa się dany akord? Nie jest to niezbędne. Interesujący nas akord składa się z czterech kolorów: prymy, tercji wielkiej, kwinty czystej i septymy małej. Prześledźmy na przykładzie 2, jak wygląda na gryfie paleta tych czterech kolorów. Pierwsze dwa dźwięki omawianego przykładu to A i G#. Jest to tercja wielka (występuje w każdym akordzie durowym). Zapamiętaj, jak te dźwięki leżą względem siebie. Następne dwa to A i E. Jest to kwinta czysta. Zapamiętaj, jak wygląda ten interwał. Kolejna para dźwięków to A oraz G. To już jest szkic septymy małej.

Zadania do przykładu 2:
1. Naszkicuj tercję wielką od dźwięku D na 3 progu struny B2. Zagraj akord D-dur. Czy tercja wielka w tym akordzie nie wygląda jak wykonany przed chwilą szkic?
2. Zagraj akordy C-dur i E-dur. Spróbuj odnaleźć szkic tercji wielkiej w każdym z nich.
3. Wykonaj szkic składników akordu C-dur (tercji wielkiej oraz kwinty czystej), rozpoczynając od prymy, dźwięku C na 3 progu struny A5. Nazwij dźwięki. Następnie zagraj akord C-dur. Widać tu tercję wielką, a gdzie się podziała kwinta? Ależ oczywiście! To pusta struna G3.
4. Z jakich dźwięków składa się akord A7? Odpowiedzią na to pytanie jest kolejny przykład.
Zauważ, że każdy takt przykładu 2 kończy akord - trójdźwięk akordu A7 niezawierający kwinty (dźwięku E). W niektórych sytuacjach można bowiem pominąć kwintę. O tym jednak opowiem innym razem.

Przykład 3 ma na celu zapoznanie się ze szkicem akordu dominantowego septymowego w różnych pozycjach na gryfie. Zauważ, że szkic składników akordu A7 zmienia się nieznacznie tylko wówczas, gdy na horyzoncie pojawia się struna B2. Każdy takt kończy akord A7, właściwy dla pozycji rozpisanych wcześniej melodycznie składników tego akordu - prymy, tercji wielkiej, kwinty czystej oraz septymy małej.

Jak można na bazie składników jednego akordu zbudować muzyczną frazę, ilustruje to przykład 4. Takty 2, 4 i 6 są interesujące z uwagi na zastosowanie dwudźwięków wyrwanych z progresji I7-IV7-V7. Są to trytony, których temat poruszę w osobnym odcinku bluesowego malowania. Myślę, że warto zwrócić uwagę na ostatni akord prezentowanego w 4 przykładzie 8-taktowego chorusu. Jest to akord septymowy A7 z dodaną sekstą na strunie B2.

Czy cel tego odcinka warsztatów został zrealizowany? Spójrz na przykład 5. To trzy takty, a w każdym z nich jest jeden trójdźwięk. Trójdźwięk, którego składniki określają jakiś akord dominantowy septymowy. Czy potrafisz podać nazwy przedstawionych tutaj akordów oraz określić i prawidłowo odczytać z namalowanego szkicu ich składniki - prymę, tercję wielką, kwintę czystą oraz septymę małą?

Dla niektórych rozpoczął się rok szkolny. W tym czasie profesorowie często zaskakują niezapowiedzianymi kartkówkami, aby przypomnieć, że wakacje dobiegły już końca, i wstawiają (najczęściej ołówkiem) pierwsze oceny... Tych, którzy mają ochotę, zachęcam do przesyłania odpowiedzi na pytania z ostatniego przykładu pod wskazany powyżej adres e-mailowy. Czy to na ocenę? Tak! Jednak niezależnie od wyniku - wyłącznie celującą!