Jak ćwiczyć podciąganie strun

Podciąganie jest z pewnością jedną z pierwszych technik artykulacyjnych, jakich uczy się każdy gitarzysta, niekoniecznie zainteresowany graniem bluesa. Być może dlatego przyjęło się myśleć, że jest to technika niezbyt trudna (na przykład w porównaniu z tappingiem). Jednak z obserwacji wynika, że początkujący gitarzyści, o ile całkiem udatnie posługują się gitarową "pirotechniką", to z podciąganiem bywa u nich krucho.

Zacznijmy od pewnych fizycznych faktów związanych z budową gitary, które warto poznać, o ile nie odkryliśmy ich już sami, obserwując, jak zachowuje się gitara przy podciąganiu. Spróbujmy podciągnąć dźwięk Bb na strunie G do dźwięku C (dwa progi wyżej), a następnie podciągnąć dźwięk G na strunie wiolinowej E do dźwięku A (również dwa progi wyżej). Okaże się, że im cieńsza struna, tym trudniej podciągnąć ją o określony interwał. Reguła to dotyczy również strun z owijką, ale generalnie podciąga się je o tę samą wysokość nieco trudniej niż struny bez owijki. Podciągnijmy teraz dźwięk A na drugim progu struny G do wysokości dźwięku B (czwarty próg struny G), po czym wykonajmy takie samo podciągnięcie oktawę wyżej na tej samej strunie, czyli na czternastym progu. Zauważymy pewnie, że o wiele łatwiej podciągać w okolicach 12 progu niż na kilku pierwszych progach gryfu. Warto pamiętać o tych zależnościach, wybierając pozycję do wykonania zagrywki z podciągnięciami.

Kilka słów o technice. Podciągnięcia wykonujemy całą dłonią, a nie tylko palcami. Praca dłoni przy podciąganiu ma wynikać z ruchu obrotowego nadgarstka. Struny pociągamy zawsze wspólnym wysiłkiem kilku palców. I tak też jeżeli podciągamy dźwięk grany małym palcem, to wychylając strunę, podpieramy się pozostałymi trzema palcami. Przy podciąganiu dźwięku granego palcem serdecznym wspomagamy się palcem wskazującym i środkowym, a przy podciąganiu dźwięku pod palcem środkowym wspomagamy się wskazującym. Podciągnięcia palcem wskazującym stosuje się rzadziej, ponieważ jesteśmy wówczas zdani tylko na siłę tego palca, a operowanie ruchem obrotowym nadgarstka jest utrudnione. Bardzo ważny dla uzyskania odpowiedniej siły w palcach jest też sposób trzymania gryfu. Przy podciąganiu najlepiej objąć gryf od tyłu kciukiem, zapierając się o niego dłonią, zamiast klasycznego stawiania kciuka na środku gryfu.

Tym, co odróżnia dobrą od słabej techniki podciąganie, jest z pewnością intonacja, czyli wydobywanie dźwięku o prawidłowej wysokości. Gitarzyści, w odróżnieniu od skrzypków czy kontrabasistów, którzy sami muszą dbać o to, by wydobywane przez nich dźwięki stroiły, mają progi, które "intonują" za nich. Jeżeli jednak stosujemy podciąganie, musimy być równie wyczuleni na prawidłową wysokość dźwięku, co skrzypkowie, a pamiętajmy, że ci nad perfekcyjną intonacją pracują latami.

Podciąganie daje wiele różnych możliwości wydobywania dźwięków. I tak:

- Możemy zagrać dźwięk, po czym podciągnąć go do wyższego dźwięku.

- Możemy zagrać pierwszy dźwięk, podciągnąć go do wyższego i powrócić do pierwszego (bend and relase).

- Możemy zagrać dźwięk na podciągniętej wcześniej strunie (pre-bend).

- Możemy zagrać dźwięk na podciągniętej wcześniej strunie, po czym obniżyć go do dźwięku niepodciągniętego (pre-bend and relase).

- Możemy podciągać strunę o 1/4 tonu (blue note), o pół tony, o cały ton, o półtora tonu.

- Możemy łączyć podciąganie z innymi technikami artykulacyjnymi, takimi jak ślizgi, wibrowanie, legato itp.

W tym odcinku zaczniemy od przykładów i pomysłów na ćwiczenie techniki podciągania. Najprostszym ćwiczeniem dla początkujących jest podciąganie strun do określonych dźwięków i porównywanie uzyskanej wysokości z takim samym dźwiękiem zagranym bez podciągania.

Przykład 1 to prosta zabawa w porównywanie dźwięków w różnych miejscach na gryfie i stosowanie podciągnięć o różne interwały.

 

Przykład 2 to patent stosowany m.in. przez Jimi Hendrixa i Carlosa Santanę, a przy okazji dobre ćwiczenie przyzwyczajające palce do prawidłowej intonacji - melodie grane dźwiękiem zdublowanym na dwóch strunach, gdzie jeden dźwięk jest dociągany do odpowiedniej wysokości. Fanom Hendrixa riff ten może zabrzmieć znajomo.

 

Przykład 3 polega na graniu takiego samego motywu muzycznego podciągnięciami i niepodciągniętymi dźwiękami. Jest to bardziej zaawansowana wprawka, w której stosujemy podciągnięcia o pół tonu, o cały ton i o półtora tonu. Dodatkowo są to podciągnięcia skumulowane, czyli takie, gdzie np. po zagraniu dźwięku podciągniętego o ton dociągamy jeszcze pół tonu i gramy kolejny dźwięk podciągnięty łącznie o półtora tonu.

Przykład 4 wykorzystuje z kolei podciąganie jako sposobu na uzyskanie obustronnego wibrata wokół pewnego dźwięku. Normalnie wymagałoby to posłużenia się ramieniem tremolo.

 

Przykład 5 to próba zagrania samymi podciągnięciami pierwszych nut popularnego tematu blues-jazzowego "Blue Monk". Sens muzyczny tej zagrywki jest co najwyżej pastiszowy, ale jest to dobre ćwiczenie z zastosowaniem skumulowanych podciągnięć o wszystkie możliwe interwały.