Kolory W Bluesie, Cz. 1

Poczuj więc bluesa i zacznij... malować! Poznaj paletę dostępnych w bluesie kolorów. Ich przypadkowe łączenie może stanowić punkt wyjścia dla Twojego nowo powstającego muzycznego obrazu. Tytułem wstępu należy się krótkie wyjaśnienie. Muzyka jest sztuką. Dziełem sztuki jest np. obraz stworzony przez artystę, który, chccąc wyrazić swoje lub czyjeś uczucia, namalować je, dobierając odpowiednie kolory. Dla nas, gitarzystów, owym dziełem sztuki jest muzyka, której kolory składowe to pojedyncze dźwięki. Chciałabym, aby każdy z Was namalował oczami na gryfie gitary swój pierwszy obraz składający się z pięciu kolorów. A nazywają się one tak: E, A, D, G, B(H), E. Są to nazwy dźwięków odpowiadające tradycyjnemu strojowi naszego instrumentu - od dźwięku najniższego (struny basowej E) do dźwięku najwyższego (struny wiolinowej E).

 

Ćwiczenie 1 ma na celu skojarzenie tradycyjnego stroju z dźwiękami, które tworzą melodię. Zapomnij na chwilę o tym, że są to dźwięki, które doskonale znasz. Słyszysz je za każdym razem, strojąc swój instrument. Zagrane w kolejności "muzycznego alfabetu" (czyli: E, G, A, B/H, D, E) w ostatnim takcie ćwiczenia tworzą charakterystyczną melodię, która - pomimo różnic w wysokości dźwięku - wydaje się znajoma. Jako gitarzysta bluesowy posługujący się zakresem dźwięków przedstawianym bardzo często w postaci szablonu "recepta na bluesa", z pewnością nie jest Ci obca ich kolejność. Ta melodia ma nazwę i większość z Was doskonale ją zna, jednak na tym etapie naszego "kolorowania" celowo nie zamierzam jej podawać. Ćwiczenie należy wykonywać z metronomem oraz nazywać na głos grane w danej chwili dźwięki.

 

Ćwiczenie 2 ma na celu udzielenie odpowiedzi na narastające w Tobie pytania: "Po co mam grać i nazywać dźwięki pustych strun? Przecież to proste". Przykład ten opiera się na tych samych dźwiękach pustych strun co ćwiczenie 1. Zagraj i posłuchaj, jak brzmią one w podziale triolowym.

Mam nadzieję, że w tym momencie pierwszy etap mamy za sobą. Poznaliśmy nazwy kolorów, których możemy użyć, grając bluesa w określonej tonacji (o tonacjach i transpozycjach naszych obrazów będziemy mówić w kolejnych odcinkach "kolorowania"). Pierwsze dwa ćwiczenia miały na celu odpowiedzieć na pytanie, czy dźwięki pustych strun tworzą jakąś melodię? Jeśli tak, to (pytanie dla wtajemniczonych) jaką? Dla niewtajemniczonych napiszę, że poznaliśmy pierwszą paletę bluesowych kolorów. Poszukajmy wspólnie na całym gryfie dźwięków składowych tej palety, czyli dźwięków odpowiadających nazwom naszych pustych strun.

   

Wyobraź sobie, że gitara ma tylko 3 progi (ćwiczenie 3). Zauważ, że na 3 progu struny basowej E mamy dźwięk G, na 2 progu struny basowej A jest to dźwięk B/H, a na 2 progu struny basowej D - E. Zagraj te dźwięki, porównując je z dźwiękami pustych strun G, B/H oraz E. Zwróć uwagę na ich położenie na gryfie względem pustych strun. Spójrzmy, jak to wygląda niejako od drugiej strony. Na 3 progu struny wiolinowej E mamy dźwięk G, na 3 progu struny wiolinowej B/H - D, na 2 progu struny basowej G - A, natomiast na 2 progu struny basowej D - E. Zagraj te dźwięki, porównując je z dźwiękami pustych strun G, D, A oraz E. Jak tym razem maluje się ich położenie na gryfie względem odpowiadających im dźwięków pustych strun? Wykonaj ćwiczenie nr 3, obserwując położenie na gryfie granych dwudźwięków.

   

W ćwiczeniu 4 połączyłam ze sobą wszystkie dźwięki z ćwiczeń 1 i 3, rozpisując je od najniższego (pusta struna basowa E) do najwyższego (dźwięk G na 3 progu struny wiolinowej E). Wykonaj ćwiczenie 4, wymawiając na głos nazwy granych w danej chwili dźwięków. Czy to nie ta melodia, którą zagraliśmy w ćwiczeniu 1 (takt 3)? Czym się różni?

   

Poszerzmy teraz nasze możliwości do progu 5. Ćwiczenie 5 polega na nastrojeniu gitary metodą słuchową. Myślę, że nie wymaga ona wyjaśnień. Na 5 progu każdej struny (za wyjątkiem struny G, gdzie jest to próg 4) mamy dźwięk odpowiadający kolejnej strunie. Na 5 progu struny basowej E mamy A (odpowiadający dźwiękowi kolejnej struny). Na 5 progu struny basowej A mamy dźwięk D - kolejnej struny. I tak dalej...

   

W ćwiczeniu 6 połączyłam dwa ćwiczenia (3 i 5), grając wszystkie dźwięki od najniższego (G na 3 progu struny E basowej) do najwyższego (A na 5 progu struny E wiolinowej). Co to za melodia?

   

   

Przejdźmy do ćwiczenia 7 i sprawdźmy, na których progach poniżej progu 5 znajdują się dźwięki odpowiadające nazwom pustych strun. Na 7 progu każdej struny mamy dźwięk pustej struny znajdującej się wyżej. Wyjątek stanowi struna B, gdzie jest to 8 próg. Dźwięki zagrane w kolejności od najniższego do najwyższego z ćwiczeñ 5 i 7 utworzą nam melodię z ćwiczenia 8. Co to za melodia?

   

Zwróć uwagę na kolejny obszar gryfu (ćwiczenie 9). Na 10 progu struny E basowej mamy dźwięk D, na 10 progu struny basowej A - G, na progu 9 na strunach D oraz G są to odpowiednio dźwięki B/H oraz E. Na 10 progu strun wiolinowych E oraz B/H - odpowiednio dźwięki D oraz A. Na 12 progu każdej struny znajduje się dźwięk pustej struny wyższy o oktawę. Namalujmy oczami wyobraźni na gryfie kolory z ćwiczenia 10, wzbogacając je o 12 próg każdej struny. Co to nam da? Kolejny obraz, złożony wyłącznie z palety kolorów o nazwach: E, A, D G oraz B/H.

   

Ćwiczenie 10 stanowi podsumowanie poznanych w tym miesiącu kolorów: E, A, D, G, B/H. Zapamiętaj układ tego ćwiczenia. Zapamiętaj, gdzie na gryfie znajdują się dźwięki odpowiadające nazwom dźwięków pustych strun. Spróbuj namalować z nich obraz na gryfie. Czy nie wygląda znajomo? Czy nie tworzy schematu znanego jako "recepta na bluesa"? Zapamiętaj, jak powstał ten obraz. Nie uczyliśmy się schematu. Malowaliśmy na całym gryfie kolory - dźwięki odpowiadające tradycyjnemu stroju gitary: E, A, D, G, B/H, E.

Poznaliśmy kolory. Pora, by coś namalować. Może małe dzieło sztuki? O tym, jak można łączyć owe kolory i dlaczego są "kolorami w bluesie", przekonamy się podczas naszych następnych spotkań, oczywiście na łamach "Gitarzysty". Aby jednak świadomie i z przyjemnością móc w nich uczestniczyć, proszę odrobić zadanie domowe i uzupełnić zdanie: Dźwięki pustych strun na całym gryfie namalują nam p e n _ _ _ _ _ _ k ę.