Concerto For Group And Orchestra

Najpierw The Royal Philharmonic Orchestra wykonała "Symfonię numer 6" Malcolma Arnolda, potem miał miejsce półgodzinny występ zespołu Deep Purple (w repertuarze: "Hush", "Wring That Neck", "Child In Time"), a następnie główny punkt wieczoru czyli światowa prapremiera "Concerto For Group And Orchestra" autorstwa Jona Lorda. Była to pionierska próba połączenie dwóch odmiennych muzycznych światów - klasycznego, eleganckiego, majestatycznego i szacownego z rockowym - dzikim, szalonym, swobodnym i nonszalanckim. Lord stworzył dzieło pełne rozmachu wykorzystując cały arsenał instrumentalny wielkiej orkiestry symfonicznej.

"Concerto ..." znane jest słuchaczom od ponad czterdziestu lat. Wykonywane było dziesiątki razy (w tym dwukrotnie w Polsce) recenzowane pewnie jeszcze częściej i dlatego nie mam zamiaru opisywać go w szczegółach. Do studyjnej rejestracji swego dzieła zaprosił Jon Lord Royal Liverpool Philharmonic Orchestra pod batutą Paula Manna oraz kilku muzyków. Część pierwsza koncertu utrzymana w tempie allegro-moderato w zamyśle kompozytora miała pokazywać odmienność, wrogość czy jakby to dzisiaj nazwano brak kompatybilności pomiędzy światem muzyki klasycznej a rockowej. Ten stan rzeczy mają sugerować wyraźnie oddzielone od siebie partie obu frakcji - kiedy z całym majestatem swojego instrumentarium (smyczki, instrumenty dęte i perkusyjne) brzmią symfonicy, rockowcy milczą i vice versa.

W pierwowzorze z 1969 genialne solo gra Richie Blackmore, wtedy jeszcze używający Gibsona ES-335. Bułgar Darin Vasiliev niestety nie prezentuje się równie udanie. To bez wątpienia zdolny instrumentalista ale blednie przy wielkim Ritchie. W części drugiej utrzymanej w tempie andante, oba muzyczne światy próbują nieśmiało nawiązać ze sobą kontakt, pojawiają się elementy współdziałania. Muzycznie jest bardzo spokojnie i lirycznie, brzmienie symfoników zdominowane przez rozmarzone instrumenty smyczkowe. Po raz pierwszy pojawiają się partie wokalne - najpierw Steve Balsamo w duecie z "naszą" Kasią Łaska a potem Bruce Dickinson. Cudowne bluesujące frazy gra na gitarze Joe Bonamassa i aby nie zabrzmiało to zbyt obrazoburczo powiem tylko, że wypadł równie okazale jak Blackmore w pierwowzorze.

W tych fragmentach, kiedy to do akompaniamentu zespołu rockowego śpiewa Bruce Dickinson, jakoś zapachniało mi bardziej Uriah Heep niż Deep Purple. Część końcowa koncertu, utrzymana w tempie vivace-presto, to już wspólna gra obu wcześniej zwaśnionych muzycznych światów. Symfonicy i rockowcy wzajemnie się uzupełniają i wspierają. To jest chyba najbardziej spektakularna część całego koncertu ozdobiona porywającą solówką na perkusji. I ta współczesna, wykonywana przez Bretta Morgana i ta sprzed lat Iana Paice, jednakowo zachwycają. W roli gitarzysty podziwiać możemy Steve Morse'a.

Za każdym razem, kiedy słucham tego wielkiego dzieła Jona Lorda mam te same uwagi. Szkoda, że znalazło się w nim tak mało partii granych wspólnie przez orkiestrę i zespół rockowy w inspirującej symbiozie. To co słychać w części trzeciej koncertu jest doprawdy imponujące - potężne, monumentalne i porywające - czasem instrumenty smyczkowe stanowią tło do rockowego łojenia, a czasem połączone siły obu frakcji wybuchają z pełną mocą swojego wielkiego aparatu wykonawczego. Niestety są to raczej krótkie fragmenty i mam bolesne wrażenie, że kończą się zanim się tak na prawdę rozpędziły.

W tym trzyczęściowym dziele partie wokalne potraktowane są raczej marginalnie (w sumie to zaledwie kilka minut). A szkoda, bo w wersji z roku 1969 Gillan jest niesamowicie natchniony i uduchowiony, no i ten jego głos w pełni rozkwitu wówczas 24 letniego wokalisty - świeży, mocny, dynamiczny - po prostu obłędny. Wersja z 2012 r. wcale nie wypada pod tym względem gorzej. Steve Balsamo w duecie z Kasią Łaska w tej bardziej lirycznej części z pewnością brzmią inaczej niż Gillan, ale równie pięknie i wzruszająco. Jakby tego było mało, jest jeszcze niesamowity Bruce Dickinson, który świetnie znalazł się w takiej nie "maidenowej" stylistyce.

Realizatorowi pięknie udało się oddać potęgę i majestat brzmienia orkiestry symfonicznej, od najdelikatniejszych muśnięć smyczkiem po strunach aż po najdynamiczniejsze partie w wykonaniu całego wielkiego instrumentarium. Podobne moje zachwyty wzbudza sposób, w jaki został nagrany zespół rockowy. Cudnie brzmi Hammond, perkusja (Brett Morgan) i bas (Guy Pratt) - mocno, klarownie i soczyście. Na rynku dostępny jest również krążek z koncertem nagranym w wersji dźwiękowej 5.1 i to dopiero musi być coś!

Jon Lord zmarł 16 lipca 2012 roku. Na kilka tygodni przed śmiercią miał okazję posłuchać i zaakceptować finalne miksy nagrań. "Concerto ..." jest jego ostatnim dziełem, można powiedzieć, muzycznym testamentem.

Robert Trusiak