W tym miesiącu przygotowałem dla Was zestaw riffów, których motywem przewodnim są dwa interwały: septyma i oktawa. Sprawdźmy zatem, co można z nimi zrobić!
Na początek sprawdźmy, jaki charakter mają te interwały. Otóż oktawa może się pochwalić wyjątkowo czystym i przyjemnym dla ucha brzmieniem, natomiast septyma wprowadza duże napięcie, które przy grze na przesterze prezentuje się dysonansowo. Dla uproszczenia we wszystkich przykładach zastosujemy septymę małą, a więc interwał wynoszący 10 półtonów. Jeśli chodzi o oktawę, to sprawa jest jasna, ponieważ zawsze mamy tu do czynienia z odległością wynoszącą dokładnie 12 półtonów.
Septyma należy do grupy interwałów nazywanych popularnie dysonansowymi, ponieważ brzmi ona w sposób niezbyt przyjemny dla ucha. Co ciekawe, niegdyś do konsonansów, czyli interwałów brzmiących czysto, zaliczano wyłącznie oktawę, kwintę i kwartę. Dopiero wraz z rozwojem harmonii klasycznej do elitarnego grona konsonansów dołączyły dwa kolejne interwały: tercja (mała i wielka) oraz seksta (również mała i wielka). Z tego względu przyjęło się, że oktawa, kwinta i kwarta to konsonanse doskonałe, natomiast tercja i seksta – niedoskonałe.
W praktyce pojęcie współbrzmień konsonansowych i dysonansowych ulega ciągłej ewolucji i jest płynne. Stosowanie przesteru wydatnie zawęża zakres brzmień, które można określić mianem konsonansowych, ponieważ tego typu barwa podkreśla wszelkie niedoskonałości w tym zakresie.
Jeśli chodzi o budowę riffów i ich opalcowanie, to nie będziemy operować na tym samym dźwięku bazowym (prymie), lecz zastosujemy pewien zabieg, dzięki któremu zagrywki zabrzmią nieco bardziej mrocznie, a – jak wiadomo – w metalu nigdy dość tego typu klimatów. Wspominając o tym zabiegu, mam na myśli przesunięcie prymy o jeden półton, co sprawia, że uzyskujemy skalę z obniżonym drugim stopniem i podwyższonym siódmym.
Jeśli za podstawę przyjmiemy dźwięk E na pustej strunie E6, to uzyskamy następujące stopnie: I (E, pryma), II (F, sekunda mała) i VII (D#, septyma wielka). Dźwięk D# jest septymą małą, licząc od F, natomiast – rozpatrując go w odniesieniu do całej zagrywki – będzie to septyma mała. Szczególnie interesująco brzmi tu typowa dla skali frygijskiej sekunda mała (F), która nadaje całości mroczny charakter. Ponadto mamy tu także zapożyczenie ze skali często określanej jako cygańska w postaci septymy wielkiej (D#). Obydwa te składniki sprawiają, że riffy na nich oparte po prostu muszą zabrzmieć egzotycznie. Jeśli chcecie rozwinąć zagrywki o więcej dźwięków, to proponuję wykorzystanie standardowej skali frygijskiej (np. E, F, G, A, B, C, D), frygijskiej dominantowej (np. E, F, G#, A, B, C, D) lub jednej z odmian skali cygańskiej (np. E, F, G#, A, B, C, D#).
Przykład 1 jest utrzymamy w umiarkowanym tempie wynoszącym 160 BPM, składa się z samych ósemek (z wyjątkiem jednej pauzy, zresztą również ósemkowej) i zakłada, że wszystkie dźwięki tłumimy prawą dłonią umieszczoną na mostku (P.M.). Rozpoczynamy od dźwięku G na progu 3 struny E6, po czym przechodzimy na septymę F na progu 3 struny D4 i wracamy na G. Kolejne dwa dźwięki to pryma (F# na progu 2 struny E6) i oktawa (F# na progu 4 struny D4). Następująca po oktawie pauza ósemkowa łamie dosyć nudną pulsację riffu.
Na samym końcu zagrywki znajduje się jeszcze jeden dodatkowy dźwięk pustej struny E6. Jeśli chodzi o kwestię opalcowania, to najwygodniej zagrać to tak: pryma (F# na progu 2 struny E6) – palec wskazujący, sekunda mała (G na progu 3 struny E6) – palec środkowy, septyma wielka (F na progu 3 struny D4) – palec serdeczny, oktawa (F# na progu 4 struny D4) – palec mały.
Przykład 2 będzie bardziej dynamiczny, ponieważ wymaga delikatnego podkręcenia tempa do 170 BPM, a poza tym wprowadzimy w nim szesnastki. Skoro tak zagęszczamy fakturę rytmiczną, to oczywiście musimy wykorzystać kostkowanie naprzemienne, jednak pamiętając przy tym, aby wszystkie ćwierćnuty kostkować z góry na dół. Te długo wybrzmiewające dźwięki gramy bez tłumienia strun, natomiast wszystkie inne z tłumieniem.
Zagrywkę rozpoczynamy od dźwięku B na progu 7 struny E6 i po zagraniu czterech szesnastek przechodzimy na septymę A na tym samym progu, tyle że na strunie D4. Gramy dwie szesnastki i wracamy na strunę E6, gdzie mamy kolejne szesnastki, jednak tym razem na progu 6 struny E6 (A#). Frazę kończymy oktawą A# na progu 8 struny D4. Cały motyw ma długość trzech ćwiartek, natomiast metrum to 4/4, dlatego po powtórzeniu frazy zmienia się rozkład akcentów, co sprawia, iż riff brzmi znacznie ciekawiej niż gdyby został zbudowany na bazie motywu czteroćwiartkowego.
W kolejnych taktach zmieniamy pozycję z VI na II (takt 3), IV (takty 3-4) oraz VII (takt 4). Zwróćcie uwagę, że w zakończeniu taktu 4 gramy dźwięki C i A# na progu 8 odpowiednio struny E6 i D4, jednak napisałem, że jest to pozycja VII, ponieważ konsekwentnie trzymamy się opalcowania podanego w przykładzie 1. Z tego względu wspomniane dźwięki na progu 8 gramy najpierw palcem środkowym, a następnie serdecznym, natomiast palec wskazujący znajduje się na wysokości progu 7, a więc w pozycji VII.
Przykład 3 ma inny charakter niż pozostałe zagrywki z tego miesiąca, ponieważ oprócz motywów z poznanym już opalcowaniem zawiera także powerchord E5 oraz proste oktawy A8 i G#8. Dwudźwięki te należy zagrać w taki sposób, w jaki gramy powerchordy z oktawą (pryma, kwinta i oktawa), jednak musimy wytłumić środkowy dźwięk za pomocą palca wskazującego lewej dłoni, a także – jeśli to jest konieczne – palcem środkowym, który jest tu akurat nieużywany. Pominięte dźwięki oznaczyłem w nutach i tabulaturze za pomocą znaku X. Takt 2 zawiera główny motyw, czyli septymę i oktawę, przy czym gramy go nie na samym początku taktu (na „1”), lecz na „1 i”, co tworzy interesującą synkopę.
Przykład 4 to tradycyjna porcja pomieszania dwóch pulsacji, czyli gry liczonej do czterech i triol. W takcie 1 znajduje się jedynie motyw oparty na prymie E (na pustej strunie E6) i oktawie, natomiast septymy i oktawy mamy w takcie 2, gdzie gramy triole ósemkowe. Cała fraza jest zbudowana na prymie F# (próg 2 struny E6), sekundzie małej G, septymie wielkiej F oraz na oktawie F#. Gra gitara!
