Kolory nowej palety w zagrywkach bluesowych

Myślę, że nadeszła właściwa pora, aby zmierzyć się z poznanym materiałem w praktyce. Jak? Ponieważ uważam, że teoria powinna pomagać w usłyszeniu czegoś "nowego", aby potem to "coś" móc zagrać - od tej właśnie strony spróbuję nakreślić temat tego warsztatu. Teorię już poznaliśmy, tzn. budowę gamy molowej melodycznej, jej modusy, brzmienie, harmonię, voicingi. Tym razem weźmiemy na warsztat wybrany modus (utworzony na IV stopniu gamy molowej melodycznej) i namalujmy coś za pomocą jego kolorów wokół funkcji D7.

Na początek warto przyzwyczaić nasze uszy do brzmienia akordu D7 na tyle, aby je wewnętrznie zapamiętać. Niemal każdy gitarzysta, któremu nieobcy jest blues oraz materiał dźwiękowy najczęściej stosowanych i możliwych do zastosowania w improwizacji skal, pod akord D7 zagra coś z pentatoniki, skali bluesowej lub miksolidyjskiej. Zagra, niekoniecznie je znając, jednak słysząc, że właśnie te palety kolorów pasują tu idealnie. I o to właśnie chodzi. O usłyszenie i zagranie.

Na początek wykonaj pewne ćwiczenie. Weź gitarę i zagraj równocześnie 3 dźwięki (3 takt, przykład 1). To trójdźwięk akordu D7. Zawiera prymę (d), tercję wielką (fis) oraz septymę małą (c). Zagraj kilkakrotnie, aby zapamiętać brzmienie tego akordu. Zagraj jeszcze raz, po czym uderz w strunę d, dociskając palcem dźwięk przy jej 6 progu. Jest to dźwięk gis, który tworzy z prymą akordu D7 interwał zwany kwartą zwiększoną (tzw. trytonem). Jest to odległość niezwykle charakterystyczna dla bluesa. Za pierwszym razem nasze wrażenie słuchowe uzyskanego w ten sposób współbrzmienia dźwięku gis z trójdźwiękiem D7 może być niekoniecznie miłe. Tryton to jeden z tych interwałów, który nie brzmi czysto i ładnie. Jest natomiast doskonałą przyprawą, która potrafi nadać bluesowej potrawie niezwykłego smaku. Przejdźmy do przykładów.

Na początek przykład 1 - skala miksolidyjska, która jest idealna pod akord D7. Zauważ dźwięki wspólne z akordem. Warto również zwrócić uwagę, że jesteśmy w tonacji G-dur.

Przykład 2 jest bardzo podobny. Czym się różni? Podwyższony został dźwięk g, czyli kwarta. Uzyskaliśmy w ten sposób melodię złożoną z materiału gamy melodycznej molowej a. Jak ta podwyższona kwarta wpłynęła na współbrzmienie z akordem D7? Zauważ, że wciąż dźwięki składowe D7 i skali są wspólne. Zagraj przykład 1 i 2 kilkakrotnie. Wsłuchaj się w różnicę. Czy już słyszysz tryton w kontekście przyprawiania funkcji typu X7? Dobrze.

Tryton to ten sam interwał, który doprawia pentatonikę molową, tworząc w ten sposób inną melodię zwaną skalą bluesową. Ilustruje ją przykład 3. To skala bluesowa B, która rozwiązuje się tu na akord D7. Septymą małą dla b jest dźwięk a, który tutaj uzupełnia nasz trójdźwięk D7 o kwintę (dźwięk a to kwinta akordu D7). A jaki dźwięk tworzy odległość trytonu z dźwiękiem b? Jak podoba Ci się melodia skali bluesowej B w kontekście trójdźwięku D7? Czy pasuje? Skoro tak, połączmy materiał przedstawiony w powyższych przykładach, wykonując cztery krótkie frazy muzyczne zachowane oczywiście w stylistyce bluesowej. Grając każdą z nich, spróbuj usłyszeć kolor, którym jest zabarwiona. Postaraj się usłyszeć, co powoduje, że brzmi jakoś "inaczej".

Przykład 4 rozpoczyna krótka fraza, typowa dla każdego niemalże bluesa. Materiał dźwiękowy jest tu charakterystyczny dla wszystkich wyżej wymienionych skal. Sam oceń smak przyprawy w postaci dźwięku gis, charakterystycznej dla melodii utworzonej na IV stopniu gamy melodycznej molowej a, której tu użyliśmy. Dla porównania zamień dźwięk gis na g w całym przykładzie (z 9 na 8 próg struna b oraz z 13 na 12 - struna g). Zagraj, posłuchaj i wyciągnij wnioski. Zwróć również uwagę na rytmikę przykładu 4, który rozpoczyna ostatnia szesnastka ostatniej miary taktu. W tej krótkiej zagrywce pojawiają się elementy artykulacyjne, tj. podciąg o pół tonu, glissando, hammer-on oraz pull-off, których nie należy pomijać. One także odpowiadają za charakter brzmienia uzyskanego w tej zaledwie trzytaktowej zagrywce.

Ten sam materiał dźwiękowy (skali miksolidyjskiej z podwyższoną kwartą) ilustruje również przykład 5. Dźwięk gis tym razem jednocześnie otwiera i zamyka zilustrowaną w tym przykładzie zagrywkę. Podobnie jak w powyższym przykładzie pamiętaj o rytmice oraz elementach artykulacyjnych. Wykonaj przykład 5 kilkakrotnie i zakończ na zmianę akordami D7 oraz G7. Jakie jest Twoje zdanie na temat zastosowania dźwięków gamy molowej melodycznej a w kontekście funkcji, stanowiących tonikę (D7) i subdominantę (G7) bluesa? Sprawcą całego zamieszania jest tutaj rola przyprawy bluesowej potrawy, czyli dźwięk gis. Co się stanie, gdy również w tym przykładzie obniżę dźwięk gis do g? Spróbuj to samodzielnie wykonać i posłuchaj efektu.

Kolejną zagrywkę z wykorzystaniem palety kolorów gamy melodycznej molowej przedstawia przykład 6. Zwróć uwagę na rytmikę, która tutaj stanowi podział ósemkowy. Takt 2 przykładu rozpoczyna podciąg o pół tonu, po którym następuje jego opuszczenie i powrót do dźwięku wyjściowego. Dźwięk gis tym razem wprowadza lekki niepokój, który jednak bardzo szybko rozładowuje dźwięk kończący zagrywkę, odpowiadający tonice akordu D7.

Przykład 7 to przede wszystkim efekt zaobserwowania charakterystycznych szkiców na gryfie uzyskanych za pomocą kolorów naszej nowej palety. Jakie one tworzą figury? Sami spróbujcie je odnaleźć. Są to dźwięki odpowiadające również skali miksolidyjskiej z podwyższoną kwartą, melodii utworzonej na IV stopniu gamy molowej melodycznej a. Za miesiąc zmierzymy się również z materiałem gamy molowej melodycznej w bluesie, jednak o stopień wyższym niż IV. Tymczasem wszystkie zilustrowane obok zagrywki spróbuj połączyć według własnego klucza, aby usłyszeć bluesa.