Swing 42
W tym odcinku warsztatów akustycznych zapoznacie się ze stylem gypsy jazz, którego prekursorem i najwybitniejszym przedstawicielem jest Django Reinhardt
Największa aktywność tego znakomitego artysty przypadła na lata '30, '40 i '50 ubiegłego wieku. W tym czasie Django komponował utwory, które dzisiaj uznane są za standardy cygańskiego jazzu, a jednym z nich jest "Swing 42", który za chwilę zagramy. Na początek mała praktyczna porada: zacznijcie od dobrania odpowiedniej kostki do gry. Polecam piórka o grubości 1,5 lub 2 mm. Wielu gitarzystów gypsy używa nawet grubszych (od 2,5 do 5 mm) i jest kilka firm, które produkują kostki specjalnie do tego stylu. Grube piórko sprzyja mocnemu atakowi i dźwięk jest bardziej tłusty, okrągły. Każdy z przykładów w warsztacie podzieliłem na dwie części. W pierwszej kolejności opanujemy podkład, a następnie partię solową.
W przykładzie 1A zagramy pierwszą część partii rytmicznej utworu "Swing 42". Poruszamy się po akordach w tonacji C. Zacznę od omówienia opalcowań poszczególnych akordów, a potem powiem kilka słów o rytmice i roli prawej ręki. Pierwszy z akordów to C6add9. Palcem wskazującym łapiemy poprzeczkę barré na 2 progu strun D, G oraz B; palec serdeczny chwyta 3 próg struny B, a mały 3 próg struny wiolinowej E. Palec środkowy ląduje na 3 progu strun A oraz basowej E, czyli opuszka musi złapać dwie struny jednocześnie. Takie opalcowanie nie jest łatwe i wymaga wprawy. Dźwięki G i C na strunach basowych nadają akordowi unikalny, mocny charakter.
W następnym kroku ogrywamy akord A m7 z wytłumioną struną A. Palec środkowy chwyta 5 próg struny basowej E i jednocześnie tłumi sąsiednią strunę. Palec serdeczny łapie 5 próg struny D, a mały 5 próg struny G. Dalej mamy akord Dm9, który łapiemy w następujący sposób: palec środkowy będzie odpowiedzialny za 5 próg struny A , wskazujący za 3 próg struny D, serdeczny za 5 próg struny G, a mały za 5 próg struny B. W końcówce taktu 2 pojawia się akord G7add13. Można go złapać na dwa sposoby. P ierwsza opcja zakłada użycie kciuka lewej ręki na gryfie (3 próg struny basowej E). Palec wskazujący ląduje na 3 progu struny D, środkowy na 4 progu struny G, a serdeczny na 5 progu struny B. W drugim przypadku 3 próg struny basowej E łapiemy przy użyciu palca wskazującego, a kolejne progi używając palców serdecznego, środkowego i małego.
Niezależnie od wybranej wersji musimy także wytłumić strunę A. W końcówce taktu 4 zamiast akordu G7add13 gramy G7 z pustą struną B. W takcie 5 mamy nową sekwencję akordów. Jako pierwszy pojawia się Em7b5. Palec wskazujący chwyta poprzeczkę barré na 7 progu strun A, D oraz G. Palec środkowy ląduje na 8 progu struny D, a serdeczny na 8 progu struny B. W akordzie uczestniczy także pusta struna basowa E. Dalej łapiemy akord A 9. Palec wskazujący jest odpowiedzialny za 5 próg struny A oraz wytłumienie struny basowej A. Palec środkowy łapie 5 próg struny D i serdeczny 6 próg struny G. Potrącamy także pustą strunę B. A kordy z taktu 6 graliśmy już wcześniej (Dm9, G7add13) i ich opalcowanie nie ulegnie zmianie.
W takcie 7 chwytamy kształt akordu C9 i przesuwamy go kilkakrotnie o pół tonu w dół, a na koniec raz do góry. Opalcowanie akordu wygląda następująco: palec środkowy ląduje na 8 progu struny basowej E, palec wskazujący chwyta poprzeczkę barré na 7 progu strun A, D oraz G, palec serdeczny łapie 8 próg struny D, a mały 8 próg struny B. Kilka słów o rytmice i ataku prawej ręki. Każdy z akordów uderzamy w charakterystyczny sposób. Mamy dwa uderzenia kostką w dół - pierwsze jest długie, a drugie krótkie i lekko wytłumione. Nie bójcie się mocno zaatakować struny.
Przykład 1B to melodia grana na tle akordów. Opalcowania nie są skomplikowane, warto jednak zwrócić uwagę na kilka elementów. Na przełomie taktu 9 i 10 mamy hammer-on, który wykonujemy palcem środkowym i serdecznym. Dalej slide z 4 na 5 próg struny wiolinowej E gramy palcem wskazującym. W drugiej części taktu 14 pojawia się podwójne podciągnięcie 4 progu struny B o ćwierć tonu. Używamy tutaj palca wskazującego.
W przykładzie 2A ogrywamy kolejne akordy podkładu. Tym razem będziemy się poruszać w tonacji E. Rytmika i atak prawej ręki są takie same jak wcześniej. W takcie 17 pojawia się akord E 6add9. Jego opalcowanie jest prawie identyczne jak w przypadku akordu C6add9, takt 1. Tutaj palec środkowy chwyta tylko strunę A (bez struny basowej E jak wcześniej). Dalej mamy akord C#m7. Palec wskazujący łapie poprzeczkę barré na 4 progu strun A, D oraz G. Palec środkowy ląduje na 6 progu struny D, a środkowy na 5 progu struny B. Nie zapomnijcie o pustej strunie wiolinowej E. Na początku taktu 18 ogrywamy akord F#m7add11. Jego opalcowanie może sprawić troszkę problemów. Kciukiem chwytamy 2 próg struny basowej E. Palec serdeczny ląduje na 4 progu struny A, wskazujący na 2 progu struny D, a środkowy na 2 progu struny G. Potrącamy także pustą strunę B.
Jeśli akord z użyciem kciuka będzie zbyt trudny, możemy złapać 2 próg struny basowej E palcem wskazującym i pominąć dźwięk na strunie A. Ostatni akord w takcie to B 9. P alec środkowy będzie odpowiedzialny za 2 próg struny A, wskazujący za 1 próg struny D, a serdeczny chwyta poprzeczkę barré na 2 progu strun G, B oraz E. W takcie 19 ponownie pojawia się akord E 6add9, którego opalcowanie już znamy. W kolejnym takcie ogrywamy akord A/B. Palec serdeczny chwyta 7 próg struny basowej E, palec mały - 7 próg struny D, środkowy - 6 próg struny G, a wskazujący - 5 próg struny B. Na tym kończymy podkład.
Przykład 2B, czyli melodię, rozpoczynamy od serii dwudźwięków. Palec wskazujący łapie 1 próg struny G, a środkowy 2 próg struny D. W kolejnym kroku palec wskazujący ląduje o próg dalej, czyli na 2 progu tej samej struny, a palcem serdecznym chwytamy 4 próg struny D. Trzymając dwudźwięk, przesuwamy się dwa razy o pół tonu w górę. Dwudźwięki z połowy taktu 22 gramy przy użyciu poprzeczki barré, którą łapiemy palcem wskazującym na strunach G i B. W kolejnych taktach mamy chromatyczny lick typowy dla stylu gypsy. Palec serdeczny chwyta 3 próg struny wiolinowej E, środkowy - 2 próg, wskazujący - 1 próg i potrącamy pustą strunę. Podobny schemat jest na pozostałych strunach, zmienia się tylko miejsce startu - od 4 progu. Kostkujemy, trzymając się kierunku dół-góra. Zagrywkę kończymy dźwiękiem B na 2 progu struny A. Na tym zakończymy nasze warsztatowe zmagania. Polecam zaangażować do pracy kolegę gitarzystę i podzielić się na role. J edna osoba gra podkład, a druga partię solową. Po kilku obiegach możecie się zamienić. Mam nadzieję, że utwór, który omówiliśmy, zainspiruje Was do zgłębienia wspaniałego stylu, jakim jest cygański jazz. Powodzenia i owocnego ćwiczenia!
