Cannonball Rag

Cannonball Rag to jeden z tych utworów, które zna każdy gitarzysta mieszkający w Nashville. Powstało wiele aranżacji tej kompozycji, moim faworytem jest wykonanie duetu Chet Atkins & Jerry Reed. W tym odcinku przedstawię równie ciekawą wersję, ale na solową gitarę akustyczną w aranżacji Tommy’ego Emmanuela. Utwór można zaliczyć do gatunku fingerstyle. Zagramy go przy użyciu pazurka na kciuk (thumbpicka). Dźwięki basu ogrywamy, stosując travis picking. Pojęcie to pochodzi od oryginalnego stylu gry Merle’a Travisa. Struny basowe uderzamy bardzo energicznie kciukiem (zazwyczaj w schemacie E-D lub A-D), a pozostałymi palcami prawej ręki dogrywamy synkopowany rytm. Travis najczęściej oprócz kciuka używał palca wskazującego. "Cannonball Rag" nie jest prostym utworem (m.in. szybka praca prawej ręki oraz częste opalcowania z użyciem kciuka lewej ręki na gryfie). Osoby, które nie miały wcześniej doświadczenia z gitarą fingerstyle, powinny zapoznać się z wcześniejszymi lekcjami, które ukazały się na łamach magazynu "Gitarzysta". A więc do dzieła!

Zaczynamy od kilku dźwięków na strunie D w przedtakcie, które uderzamy kciukiem prawej ręki. Pierwszym akordem w utworze jest E7. Jego opalcowanie wygląda następująco: palcem środkowym lewej ręki łapiemy 6 próg na strunie D, serdecznym 7 próg na strunie G, wskazującym 5 próg na strunie B oraz małym 7 próg na strunie wiolinowej E. Struna basowa E jest pusta, a struna A nieaktywna. O pracy kciuka prawej ręki wspominałem wcześniej przy travis picking. Odpowiedzialny on będzie za uderzanie strun basowych E, A, D, i tego należy się trzymać do końca przykładu. Oprócz kciuka najbardziej aktywny będzie palec środkowy, który w technice fingerstyle zazwyczaj gra dźwięki melodii lub uczestniczy w szybkich zagrywkach. Przy grze akordowej dołączy do niego palec wskazujący i serdeczny. Małego palca nie będziemy używać. Przykładowo, pojedyncze dźwięki na strunach wiolinowych w 2 takcie (7 próg na strunie E oraz 5 próg na strunie B) gramy palcem środkowym prawej ręki, natomiast przy dwudźwięku do pracy dołączy do niego palec wskazujący.

Kolejny akord to A9. Tommy łapie go, używając kciuka lewej ręki na gryfie (5 próg na strunie basowej E). Takie ustawienie oszczędza czas związany z przejściem do następnego akordu oraz pozwala zastosować kilka zagrywek, które nie będą możliwe do wykonania przy tradycyjnym opalcowaniu. W tym przypadku kciuk pełni także inną ważną funkcję - czubek jego opuszki tłumi sąsiednią strunę A. Aby złapać pełny kształt akordu palcem wskazującym, tworzymy poprzeczkę barré na 5 progu strun D, G, B. Palec środkowy ląduje na 6 progu struny G, a mały na 7 progu struny wiolinowej E. Palec serdeczny chwilowo będzie nieużywany. Inny sposób na złapanie akordu A9 to poprzeczka barré przez wszystkie sześć strun na 5 progu. Pamiętajcie, że każdy akord, który wymaga użycia kciuka lewej ręki na gryfie, może być alternatywnie opalcowany dzięki poprzeczce barré. Gitarzyści fingerstyle preferują jednak kciuk i taką wersję chciałbym Wam zaproponować. Opalcowanie prawej ręki jest takie samo jak w przypadku poprzedniego akordu i nie ulegnie zmianie w kolejnych dwóch taktach. Akord z taktu 4 to D9 z dodatkowym basem na 5 progu struny E. Merle Travis bardzo często stosował takie rozwiązanie. Otrzymujemy wtedy wzmocnione brzmienie basowej części akordu. Tym razem kciuk złapie nie tylko 5 próg na strunie basowej E, ale także 5 próg na strunie A. Palec wskazujący będzie odpowiedzialny za 4 próg na strunie D, a palec serdeczny utworzy poprzeczkę barré na 5 progu strun G, B, E. Kolejny z akordów to G6. Kciukiem łapiemy 3 próg na strunie basowej E, palcem serdecznym 5 próg na strunie D, środkowym 4 próg na strunie G, małym 5 próg na strunie B oraz wskazującym 3 próg na strunie wiolinowej E. W ten sposób omówiliśmy sobie podstawowe akordy z głównej części utworu, teraz czas na zapętlenie i kilka dodatków.

Pamiętajcie, że akordy zmieniają się bardzo szybko, więc musicie grać je automatycznie, bez wysiłku. W taktach 6-9 akordy powtarzają się z małymi modyfikacjami. Z opalcowaniem prawej ręki poradzicie sobie, jeśli będziecie pamiętać o poprawnym podziale pracy dla poszczególnych palców. W takcie 7 trzymamy kształt akordu A9, tak jak to robiliśmy do tej pory, ale dokładamy palec serdeczny na 7 próg struny wiolinowej B i za moment przesuwamy go o próg wcześniej, czyli na 6 próg. Nowy kształt akordu pojawia się także w 8 takcie zaraz po akordzie D9. Przypomnijcie sobie, w jaki sposób trzymaliśmy akord, i zróbcie małą zmianę w opalcowaniu lewej ręki. Palec wskazujący przytrzyma poprzeczkę barré na 4 progu strun D, G, B. Palec serdeczny wskoczy na 5 próg struny wiolinowej E, a środkowy na 5 próg struny G. Pozycja kciuka lewej ręki pozostaje bez zmian. Po ostatnim z akordów w tej części przykładu (takt 9) gramy 3 dźwięki na strunie basowej A (2, 3, 4 próg).

Ciekawym motywem jest partia obejmująca takty 10-12. Na tle akordów D7 i G6 zagramy melodię na strunie B. Akord D7 łapiemy następująco: palec serdeczny ląduje na 5 progu struny A, środkowy na 4 progu struny D, mały na 5 progu struny G, a wskazujący na 3 progu struny B. Ważną rolę pełni palec serdeczny, który będzie przeskakiwać ze struny A na 5 próg struny basowej E. Równie istotny jest palec wskazujący - będziemy go przesuwać z 3 na 4 próg struny B, aby zagrać melodię. Akord G6 gramy przy użyciu kciuka lewej ręki na gryfie (łapiemy nim 3 próg na strunie basowej E). Palec wskazujący ma takie samo zadanie jak w przypadku akordu D7, który graliśmy przed chwilą. W takcie 13 ogrywamy akord G9. Zwróćcie uwagę na elementy artykulacyjne, które się tutaj pojawiają: hammer-on, slide oraz pull-off. Slide z 1 na 2 próg struny G grany jest jednocześnie z uderzeniem basu na 3 progu struny E. Pull-off z 3 progu do pustej struny wiolinowej E wykonujemy małym palcem lewej ręki.

Teraz czas na najszybszą zagrywkę dzisiejszego przykładu. Zacznijmy od pracy prawej ręki, która opiera się na pewnym prostym, ale bardzo efektownym patencie. Potrącamy struny E, G, D, G kolejno kciukiem, palcem środkowym, ponownie kciukiem i palcem wskazującym. Patent ten stosujemy do ogrania akordów z taktów 14-15 (C, C#m6, D6, Bm6, Bbm6, Am6). Największy problem może sprawić przejście z akordu C#m6 na D6 w szybkim tempie. Na początek poćwiczcie zmiany akordów "na sucho" (pracuje tylko lewa ręka), a potem zaangażujcie prawą rękę. Najważniejsze to załapać zasadę działania patentu, która opiera się na prawidłowym opalcowaniu prawej ręki. Ostatni akord w przykładzie to G6, który graliśmy już wcześniej.

W ten sposób dobrnęliśmy do końca tego odcinka warsztatu. Nie będzie łatwo, ale włożony wysiłek zostanie nagrodzony niezwykle widowiskowym utworem, który możecie dołączyć do swego koncertowego repertuaru. Do zobaczenia za miesiąc i powodzenia!