Podstawy Fingerstyle

W ostatnim czasie wśród gitarzystów akustycznych można zaobserwować boom na gitarę fingerstyle. Mimo że styl ten był już popularny w połowie XX wieku (głównie w USA) za sprawą M. Travisa, a potem C. Atkinsa i J. Reeda, dopiero teraz przeżywa on wielki renesans. Dlaczego tak się dzieje? Myślę, że przyczyniło się do tego dwóch wielkich wirtuozów gitary akustycznej oraz serwis YouTube. Gitarzyści, o których mowa, to Tommy Emmanuel i Andy McKee. Chyba większość z nas widziała klip "Drifting", w którym McKee na jednej gitarze gra melodię, bas oraz wybija perkusyjny rytm, pukając w gitarę. Tommy i Andy stali się ikoną nowoczesnej gitary fingerstyle. To oni wyznaczyli nowy kierunek w tej dziedzinie, inspirując tysiące młodych gitarzystów.

Na początku postaram się wyjaśnić, co kryje się pod pojęciem fingerstyle. Niestety nie ma tu jednoznacznej definicji. Z jednych źródeł dowiemy się, że jest to odpowiednik fingerpickingu. Natomiast inne źródła zaliczają fingerstyle do ogólnego pojęcia, jakim jest fingerpicking. Moim zdaniem fingerstyle jest
czymś innym, tworzącym nową jakość i - zgodnie z definicją Emmanuela - jest przełożeniem techniki pianistycznej na gitarę, gdzie kciuk prawej ręki pełni taką samą rolę jak lewa ręka pianisty, natomiast pozostałe palce wykonują taką samą pracę jak jego prawa ręka. Charakterystycznym elementem tego stylu jest łączenie na jednym instrumencie melodii, basu, podkładu rytmicznego czy nawet elementów perkusyjnych. Można powiedzieć, że gitarzysta fingerstyle wykonuje pracę za cały zespół. Styl ten nie jest łatwy i wymaga pewnych predyspozycji. Jeśli przykładowo macie na gitarę tylko kilka godzin w miesiącu, to raczej nie wypracujecie na tyle dobrej techniki, aby prezentować utwory na odpowiednim poziomie. Warto więc wziąć na to poprawkę, aby się później nie rozczarować. Na swojej muzycznej drodze spotkacie niezliczoną ilość trudnych do zagrania akordów (sporym ułatwieniem będzie, jeżeli natura obdarzyła Was długimi palcami). Zapamiętajcie, że często będziecie łapać dźwięki na gryfie za pomocą kciuka lewej ręki - co jest praktycznie zabronione w muzyce klasycznej.

W tym miesiącu zajmiemy się samym kciukiem. Pierwszym krokiem, który musimy wykonać, to osiągnięcie niezależności kciuka prawej ręki. Co to znaczy? W pewnym sensie nasz kciuk połączony jest z pozostałymi palcami. Spróbujcie pograć kilka dźwięków techniką palcową i zobaczycie, że gdy wydobywacie dźwięk określonym palcem prawej ręki (np. środkowym), to często bez Waszej intencji porusza się też palec sąsiedni. Podobnie sytuacja wygląda z kciukiem - jeśli spróbujecie zagrać jednocześnie bas i melodię, to może się okazać, że kciuk zamiast wykonywać swoją pracę "zbuntuje się" i będzie próbował dołączyć się do grania tego, co robią pozostałe palce. A zatem pierwsze tygodnie powinniście poświęcić na trening kciuka, mający na celu naukę wspomnianej wyżej niezależności. ćwiczenia w tym odcinku będą pierwszym krokiem w tym kierunku.

Aby przystąpić do ćwiczeń, w pierwszej kolejności musicie nastroić gitarę do stroju Dropped D (D, A, D, G, B, E) - wystarczy, że opuścicie strunę basową E o cały ton w dół do dźwięku D. Jeśli wcześniej nie spotkaliście tego stroju, warto go zapamiętać, gdyż jest on bardzo przydatny i otwiera nowe możliwości przy komponowaniu utworów. ćwiczenie możecie wykonać, grając samymi palcami lub dodatkowo stosując specjalny pazurek na kciuk (thumbpick). Zachęcam Was do nauki obu technik, ponieważ każda z nich pozwala uzyskać inne brzmienie. Każdy z przykładów zamieszczonych na płycie CD zagrałem na dwa sposoby: bas bez wytłumienia oraz bas z wytłumieniem. Polecam ćwiczyć w podobny sposób.

 

 

Przykład 1 angażuje do pracy tylko kciuk. Zapamiętajcie, że w fingerstyle kciuk odpowiedzialny jest za struny basowe E, A i D. Postarajcie się za pomocą kciuka lub pazurka na kciuk zagrać pustą strunę basową E (w tym wypadku obniżona do D), a następnie pustą strunę D. Może wydawać się to dziecinnie proste, ale niestety to tylko pozory. Zauważcie, że bas z przykładu 1 pojawia się także w kolejnych ćwiczeniach, ale dodatkowo jednocześnie z akordami.

 

Przykład 2 łączy wspomniany wcześniej bas z akordami D, Dmaj7 oraz D7. Bas gramy w ten sam sposób jak w poprzednim ćwiczeniu, czyli kciukiem. Pojawiające się tu akordy zagrajcie za pomocą pozostałych palców prawej ręki. Palec wskazujący odpowiada za strunę G, środkowy za strunę B, a serdeczny - E. Aby ułatwić sobie grę, możecie złapać akord Dmaj7 samym palcem wskazującym lewej ręki. Ważne jest, aby akord, który gracie na początku taktu, wybrzmiewał w czasie, gdy uderzacie w struny basowe.

 

Przykład 3 jest bardziej wymagający. Opalcowanie, bas oraz akordy pozostają takie same jak w poprzednim ćwiczeniu. Tym razem akord nie występuje tylko na początku taktu, ale jest także przeplatany z basem. Spróbujmy zapamiętać schemat: najpierw gramy strunę basową E jednocześnie z akordem, następnie uderzamy strunę basową D za pomocą kciuka oraz ponownie gramy akord - ale tym razem bez basu. Na zakończenie uderzamy sam bas, już bez akordów, czyli kolejno: struna basowa E oraz D. Ważne, aby zapamiętać te wszystkie elementy i ułożyć je w odpowiedniej kolejności.

 

Przykład 4 jest ostatnim ćwiczeniem w tym odcinku. Akordy oraz opalcowanie pozostają bez zmian. Poprawne wykonanie tego ćwiczenia będzie zależeć od tego, jak dobrze opanowaliście poprzednie. Postarajcie się zapamiętać, kiedy bas jest grany z dźwiękami akordu oraz kiedy występuje samotnie. Zacznijmy od początku: zagrajcie strunę basową E jednocześnie z dźwiękiem Gb (2 próg na strunie wiolinowej E), następnie uderzcie dźwięk D (3 próg na strunie B), a na końcu strunę basową D przy użyciu kciuka. W następnym kroku gramy dźwięk Gb (2 próg na strunie wiolinowej E), a na zakończenie uderzamy struny basowe E oraz D. Jeśli do tego momentu opanujecie ćwiczenie, dalsza cześć nie będzie problemem, ponieważ zmieniają się tylko akordy, a opalcowanie pozostaje bez zmian. Ponownie gracie strunę basową E z dźwiękiem Gb (2 próg na strunie wiolinowej E), jednak tym razem zamiast dźwięku D na strunie B uderzacie dźwięk Db (2 próg na strunie B). W dalszej kolejności gracie strunę basową D, ponownie dźwięk Gb na strunie wiolinowej E, a na zakończenie - struny basowe E i D. W ten sposób ograliśmy akord Dmaj7 razem z basem. Został nam jeszcze akord D7, który w praktyce ogrywacie tak samo jak poprzednie, i po prostu pamiętajcie o tym, aby zamiast dźwięku Db (2 próg na strunie B) zagrać dźwięk C (1 próg na strunie B). W ostatniej fazie ćwiczenia wracamy na akord Dmaj7, który ogrywaliśmy wcześniej.

W ten sposób wkroczyliście w świat gitary fingerstyle. W następnych odcinkach zajmiemy się bardziej skomplikowanymi partiami basu. Pokażę Wam, w jaki sposób ćwiczyć słynny boom-chic oraz walkingowe linie basu.