ZOOM A3

Zoom Corporation to japoński producent urządzeń ułatwiających życie gitarzystom, systematycznie wprowadzający na rynek kolejne produkty, z których szczególnie dużą uwagą cieszą się procesory z serii G o kompaktowych wymiarach, dużej funkcjonalności i o atrakcyjnej stylistyce. Wygląda na to, że w miejsce dużych procesorów efektów pełniących centrum dowodzenia gitarzysty, nierzadko zajmujących pokaźną powierzchnię na scenie, producent wprowadza urządzenia znacznie mniejsze, a więc wygodniejsze w transporcie.

W tym miesiącu sprawdzimy, jak zachowa się w boju kostka o nazwie A3 przeznaczona do gitar akustycznych. Producent reklamuje ją jako narzędzie pozwalające na odzyskanie naturalnego brzmienia gitary akustycznej, które najczęściej zostaje utracone z winy przetworników. Płaskie brzmienie z zestawu nagłośnieniowego to problem, którego rozwiązania podjął się Zoom, opracowując procesor A3. Czy dzięki niemu rzeczywiście jesteśmy w stanie zachować, a raczej odzyskać naturalne, pełne brzmienie gitary akustycznej? Za chwilę się o tym przekonamy.

Nagłaśnianie gitary akustycznej nie jest tak proste, jak mogłoby się z pozoru wydawać. Praktyka pokazuje, że wykorzystanie do tego celu pokładowych przetworników uzupełnionych przedwzmacniaczami montowanymi w gitarach elektroakustycznych nie daje najlepszych rezultatów. Za wygodę wynikającą z braku konieczności stosowania mikrofonów zewnętrznych płaci się dość wysoką cenę, jaką jest degradacja brzmienia i utrata wielu szczegółów akustycznych będących nieodzowną częścią zjawisk akustycznych wytwarzanych przez gitarę. Tu właśnie z pomocą przychodzą przedwzmacniacze ingerujące w tor sygnałowy na linii gitara - system nagłośnieniowy. Otóż Zoom A3 jest jedną z takich propozycji, którą dodatkowo uzupełnia procesor efektów.

BUDOWA

Obudowa procesora A3 jest dosyć nietypowa, szczególnie jeśli spojrzy się na nią z boku. Profil efektu został tak zaprojektowany, aby z jednej strony zachować dużą czytelność sporej liczby kontrolek i regulatorów umieszczonych na panelu sterującym, a z drugiej zapewnić bezpieczeństwo delikatniejszym gałkom i przełącznikom ulokowanym w górnej części obudowy. Trzeba bowiem dodać, że urządzenie spoczywa na podłodze, więc gałki potencjometrów mogą być narażone na przypadkowe ich poruszenie. Producent dobrze poradził sobie z tym problemem, umieszczając sekcję z trzema przełącznikami nożnymi (ON/ OFF, ANTI FEEDBACK i BOOST) na podwyższeniu, przez co zminimalizował ryzyko przypadkowego potrącenia regulatorów przy niezbyt precyzyjnym załączeniu efektu.

Ciekawostką jest wąski fragment panelu umieszczony pod pewnym kątem w stosunku do głównej części sterującej, na którym znalazły się przełączniki służące do obsługi banku brzmień. To kolejne rozwiązanie zmniejszające ryzyko przypadkowego naciśnięcia stopą na elementy manipulacyjne urządzenia. Rozmiary obudowy są zminimalizowane, szczególnie jeśli weźmie się pod uwagę liczbę dostępnych regulatorów, i wynoszą: wysokość - 160 mm, szerokość - 108 mm, głębokość - 55 mm. Waga efektu nie przekracza 630 g (bez baterii). Kostkę A3 można zasilać za pomocą czterech baterii AA lub dołączonego do zestawu zasilacza 9 V. Pobór mocy wynosi 500 mA, natomiast maksymalny czas pracy na jednym komplecie baterii to ok. 8 godzin.

W górnej części obudowy dominuje spora gałka służąca do wyboru jednego z 16 dostępnych rodzajów pudeł rezonansowych. Mamy tu m.in. zarówno pudła typu dreadnought, orchestra, jumbo, single cutaway, jak i gitarę 12-strunową czy klasyczną (Nylon Strings). Na ściance tylnej umieszczono: dwa gniazda XLR (MIC IN i BALANCED OUT), przyłącze do podłączenia zasilacza 9 V oraz dwa przełączniki POWER i GROUND CONNECT/LIFT. Na prawej ściance bocznej znalazło się gniazdo wejściowe PICKUP IN uzupełnione przełącznikiem wyboru rodzaju przetwornika (Flat, Magnetic, Piezo). Ciekawym dodatkiem, widocznym po tej stronie obudowy, jest szczelina do zapięcia systemu Kensington Lock zabezpieczającego urządzenie przed kradzieżą. Po przeciwnej stronie - oprócz dwóch wyjść - umieszczono również gniazdo USB, za pomocą którego możliwe jest przeprowadzenie aktualizacji oprogramowania.

Obecność gałek 3-pasmowego korektora pozwala na szybką modyfikację brzmienia bez potrzeby wchodzenia do menu. Korekcja jest wspólna dla obydwu wejść (mikrofonowego i instrumentalnego). Pewnym problemem może być niewielki rozmiar gałek oraz słabo widoczne wskaźniki pozycji, przez co obsługa sekcji EQ w trudnych warunkach oświetleniowych może być kłopotliwa.

MODELOWANIE BRZMIENIA

Za pomocą układu modelującego brzmienie A3 można wybierać spośród 16 typów pudeł rezonansowych oraz 28 modeli gitar akustycznych. Po dokonaniu wyboru opcji najbardziej zbliżonych do posiadanej gitary układ elektroniczny procesora zadba o wydobycie z brzmienia tego, co najlepsze dla danego instrumentu. Istotne jest, że nie działa to tak jak popularne układy modelujące pozwalające na odtworzenie charakteru brzmieniowego dowolnej gitary. Tutaj chodzi o odtworzenie tych składników toru audio, które zostają utracone w chwili przetworzenia sygnału akustycznego na impulsy elektryczne w przetworniku obecnym na pokładzie gitary.

A3 nie jest zatem magiczną kostką pozwalającą na zamianę sygnału z dowolnej gitary na dźwięk najdroższych akustyków. To znacznie rozsądniejsze i bardziej bezpieczne podejście do tematu niż próba emulacji wszystkiego. O ile układy modelujące brzmienie wzmacniaczy i kostek podłogowych osiągnęły już poziom bliski doskonałości, o tyle rozwiązania mające na celu odtworzenie niuansów konkretnego modelu gitary z pewnością nie są jeszcze wystarczająco zaawansowane. Poza wyborem rodzaju pudła rezonansowego użytkownik A3 może uruchomić jeden z trybów modelowania brzmienia odpowiadający charakterystyce brzmieniowej konkretnego modelu gitary akustycznej. Do wyboru jest 28 gitar.

BRZMIENIE

Zoom A3 brzmi krystalicznie czysto, a generowany przez niego dźwięk jest dynamiczny i praktycznie pozbawiony szumów. Poszczególne emulacje dają realistycznie brzmiące rezultaty i pozwalają na uratowanie tych składników brzmienia, które zostały utracone w wyniku działania przetwornika. Sprawna praca z efektem wymaga trochę czasu na oswojenie się z jego zasadami działania. Każde brzmienie jest wypadkową takich składników, jak: rodzaj pudła rezonansowego, model gitary oraz dwa dodatkowe efekty działające niezależnie. W sumie mamy więc cztery poziomy modyfikacji brzmienia, z których większość wymaga dokonywania ustawień w menu urządzenia.

Rozbicie części ustawień na kontrolery fizyczne (wybór pudła rezonansowego) i programowe (modele gitar i efekty) nie jest zbyt intuicyjne i na początku nie ułatwia pracy, jednak po paru minutach można się do tego przyzwyczaić. Producent ostrzega, aby nie wybierać takiej kombinacji pudła rezonansowego z modelem gitary, która nie daje połączeń istniejących w rzeczywistości. Dodatkowo powinno się wybrać model gitary najbardziej zbliżony do tego, na jakim gramy. Okazuje się jednak, że eksperymentując z ustawieniami, można uzyskać całkiem ciekawe i niespotykane na co dzień rezultaty, które podczas gry mogą stać się dodatkową inspiracją. Na przykład podłączenie gitary elektroklasycznej z wybraną emulacją gitary 12-strunowej tworzy egzotyczną barwę o, co prawda, syntetycznym, ale wciąż interesującym brzmieniu. Warto pamiętać, że A3 stworzono jednak do naprawy brzmienia w konkretnych sytuacjach, a nie do kreowania eksperymentalnych brzmień rodem z laboratorium efektów specjalnych. Najbezpieczniejsze i przewidywalne rezultaty uzyskuje się, wybierając najbardziej zbliżony model gitary do posiadanego instrumentu.

Po podpięciu gitary typu dreadnought i zarejestrowaniu sygnału przy udziale wewnętrznego preampu i przetwornika piezo okazało się, że dźwięk wypełnił się, zyskał większy headroom, a pasmo znacznie się poszerzyło, zbliżając się do tego, co gitara oferuje akustycznie. Ta sama próba z gitarą Ovation Legend dodała ciepłego dołu i niższego środka, uwypuklając jednocześnie środek pasma. Gitara klasyczna z zainstalowanym przetwornikiem piezo zabrzmiała najmniej wiarygodnie, choć jej barwa również ogromnie zyskała w porównaniu z tym, co można było uzyskać z samego piezo.

Jedną z ciekawszych możliwości A3 jest redukcja sprzężenia zwrotnego. Funkcja Anti-Feedback jest uruchamiana za pomocą jednego z trzech głównych przycisków nożnych umieszczonych w dolnej części obudowy. Układ skanuje częstotliwości i po znalezieniu zakresu powodującego sprzężenia stosuje filtr środkowozaporowy o dużej dobroci, czym zyskuje przewagę nad zwykłymi układami tego typu, obejmującymi swym zasięgiem większy zakres częstotliwości, przez co zbyt mocno ingerującymi w brzmienie. Tutaj zmiana charakteru dźwiękowego jest minimalna. Co więcej, układ Zooma pozwala na zapamiętanie aż trzech problematycznych częstotliwości.

Jeśli sytuacja tego wymaga, za pomocą A3 możliwe jest także chwilowe podbicie poziomu za pomocą funkcji Boost, która - podobnie jak układ antysprzężeniowy - uruchamiana jest za pomocą footswitcha. W ustawieniach podbicia dostępne są opcje odpowiedzialne nie tylko za wartość wzmocnienia sygnału (maksymalnie 12 dB), ale także za barwę dźwięku. Ustawienie własnego brzmienia można zapisać w jednej z 20 komórek pamięci dostępnych dla użytkownika. O ile sama obecność banku brzmień zasługuje na uznanie, to dostęp do presetów niekoniecznie. Wybór poszczególnych programów, szczególnie w warunkach scenicznych, nie jest zbyt wygodny (najlepiej zapisać je w kolejności, w jakiej będą wykorzystywane podczas występu).

EFEKTY

Na pokładzie procesora A3 nie mogło zabraknąć tego, z czego produkty Zooma są najbardziej znane, czyli zestawu efektów cyfrowych. Do dyspozycji użytkownika oddano w sumie 40 efektów umieszczonych w kilku grupach, a są to: procesory dynamiki sygnału, filtry, efekty modulacyjne, linie opóźniające, pogłosy, a także - jako dodatek - kilka symulacji mikrofonów. Jest więc z czego wybierać. Jakość większości efektów nie budzi zastrzeżeń, mamy tu bogate i naturalnie brzmiące pogłosy, delaye z możliwością nabicia tempa czy efekty modulacyjne. W zasadzie jest tu wszystko, czego może potrzebować muzyk grający na gitarze akustycznej.

PODSUMOWANIE

Jako preamp Zoom A3 spisuje się znakomicie, jest on w stanie uratować te składniki brzmienia, które są tracone podczas nagłośnienia gitary z użyciem przetworników. Brzmienie oferowane przez Zoom A3 jest klarowne, naturalne i dynamiczne. Pewien niedosyt pozostawia jedynie sposób ustawiania brzmienia i obsługi presetów, który wymaga sporej cierpliwości podczas grzebania w ustawieniach. Urządzenie posiada także szereg przydatnych dodatków, takich jak tuner, bardzo sprawny układ redukujący sprzężenia czy booster. A wszystko to zamknięte w ultrakompaktowej obudowie, dzięki której urządzenie bez problemów zmieści się w większości futerałów czy po prostu w małym plecaku.

Sławomir Sobczak