SENNHEISER E606, E906 i MD 421-II

Do niedawna panował pogląd, że porządny mikrofon kosztuje mniej więcej tyle, ile niewielkich gabarytów auto osobowe, aż do czasu, kiedy rynek zalały chińskie produkty z zaskakującą ceną i jakością. Okazało się, że jednak można wyprodukować niedrogie mikrofony o parametrach aż nadto doskonałych do homerecordingu.

Wiele z nich także zaczęło się sprawdzać w profesjonalnych studiach nagraniowych, wprawiając realizatorów w zdziwienie połączone z zakłopotaniem. Sennheiser to jedna z czołowych niemieckich firm oferująca ogromny przekrój mikrofonów i słuchawek. W tym miesiącu przetestujemy trzy mikrofony, których ceny umożliwiają ich nabycie prawie każdemu, zainteresowanemu profesjonalną rejestracją dźwięku.

E606

To mikrofon dynamiczny, który według producenta przeznaczony jest głównie do rejestracji wzmacniaczy gitarowych, ale także werbla, tomów czy instrumentów perkusyjnych. E606 posiada charakterystykę superkardioidalną z uwypukleniem częstotliwości w zakresie 4kHz. Z racji zakresu częstotliwości pracy (40Hz 15kHz) oraz stosunkowo niewielkiej czułości (1,5mV/Pa) rzeczywiście powinien się sprawdzić przy nagrywaniu instrumentów wydających głośne dźwięki. Wzmacniacz gitarowy to wbrew pozorom duże wyzwanie dla realizatora. Każdy gitarzysta wie, że piec (zwłaszcza lampowy) brzmi najlepiej, kiedy się go mocno odkręci.

To jednak powoduje ogromne ciśnienie akustyczne działające na membranę mikrofonu, przez co akustyk ma dwa wyjścia: albo oddalić mikrofon od głośnika, tym samym zmieniając uzyskane brzmienie i jednocześnie rejestrując więcej dźwięków z zewnątrz (ambient), albo ściszyć wzmacniacz, co np. w warunkach scenicznych może się okazać niewykonalne.

E606 posiada tak dobraną czułość, że bez obawy o przesterowanie możemy go umiejscowić przy membranie rozkręconego pieca. Cechą charakterystyczną tego modelu jest fakt, że wraz ze skróceniem dystansu między mikrofonem a źródłem dźwięku zmienia się charakterystyka niskich częstotliwości. Przy odległości 5cm, w stosunku do 1m, można odnotować wzrost częstotliwości z zakresu 125Hz o ok. 20dBv. W praktyce oznacza to, że im więcej dołu chcemy zarejestrować, tym bliżej należy przystawić mikrofon.

Oczywiście nagłaśniając wzmacniacz gitarowy i tak będziemy szukać tzw. sweet spotu, czyli miejsca, w którym umieszczony mikrofon najwierniej przeniesie pożądane brzmienie. W przypadku E606 będzie to dość przyjemny proces, ponieważ w przeciwieństwie do innych mikrofonów instrumentalnych mamy do czynienia z małą i lekką obudową przypominającą trochę wielkomembranowe mikrofony pojemnościowe, a nie tradycyjne "paluszki" z okrągłymi kapsułami. Tak zaprojektowana obudowa pozwala z większą świadomością manewrować mikrofonem przy membranie głośnika, dobierając eksperymentalnie nie tylko jego odległość, ale także kąt.

Jeżeli już jesteśmy przy obudowie, to należy przyznać, że testowany mikrofon został wykonany bardzo porządnie. Zarówno korpus, jak i siatkę ochronną zrobiono ze stali, zachowując przy tym zadziwiająco małą wagę (140g). W testach odsłuchowych E606 zachowuje się bardzo poprawnie. Rzeczywiście potwierdzają się jego charakterystyki kierunkowe i częstotliwościowe. Nieco podcięte wysokie częstotliwości i uwypuklony środek sprawiają, że świetnie wypada rejestracja przesterowanych brzmień gitarowych. Dźwięk jest naturalny, przebijający się, pozbawiony "piachu" i nosowej barwy charakterystycznej dla większości mikrofonów pojemnościowych.

E906

To również mikrofon dynamiczny, który budową i zastosowaniem zbliżony jest do wcześniej omawianego E606. Podobna, lekka, stalowa obudowa uzupełniona została złoconym gniazdem XLR. Testowany model również posiada charakterystykę superkardioidalną, chociaż zdecydowanie mocniej odbiera zakres częstotliwości środka, tyłem kapsuły. Wynika więc z tego, że posiada większą czułość i tak też jest w rzeczywistości - 2,2mV/Pa.

Jednocześnie poszerzone też zostało pasmo zawierające się między 40Hz a 18kHz. To pozwala zastosować go już nie tylko do wzmacniaczy gitarowych i perkusji, ale także do takich instrumentów akustycznych, jak gitara akustyczna. Mimo to E906 pretenduje do miana "wołu roboczego" służącego do nagłaśniania pieców gitarowych, czego jedną z przyczyn jest mały przełącznik zamontowany w korpusie. Za jego pomocą możemy zmienić nieco charakterystykę częstotliwości.
W pierwszej pozycji podbijamy Presence (częstotliwość środka równa 4,2kHz), jak sugeruje producent, uzyskując mocne i ostre brzmienie idealne do rejestracji agresywnych, metalowych riffów. W drugiej pozycji przełącznika mamy standardową charakterystykę mikrofonu (z lekkim podbiciem w okolicach 4kHz). Trzecia pozycja pozwala obciąć Presence (częstotliwość środka równa 4kHz), dzięki czemu brzmienie staje się bardziej stonowane i łagodne, idealne do ciepłych, bluesowych i jazzowych dźwięków.

Oczywiście podobny filtr częstotliwości moglibyśmy mieć w jakimś zewnętrznym urządzeniu, ale ten wbudowany w E906 jest łatwy w obsłudze, pozwala na szybkie porównanie brzmienia i jednocześnie powoduje, że podkreślone lub obcięte za jego pomocą częstotliwości nie mają wpływu na przekazywanie pozostałych pasm. W teście odsłuchowym potwierdzają się zalety tej konstrukcji. W połączeniu z ustawianiem odległości i kąta względem głośnika bez problemu można uzyskać szeroką paletę barw.

Większa czułość i więcej częstotliwości góry nie tylko powoduje, że dźwięk jest jaśniejszy niż w przypadku E606, ale także bez problemu umożliwia rejestrację gitary akustycznej przy niewielkim udziale pomieszczenia - rzecz bardzo pożądana, kiedy nie dysponujemy zawodowym, wytłumionym pomieszczeniem studyjnym. Istotną cechą E906 i E606 jest dodatkowa cewka (układ typu humbucker), dzięki której mikrofony nie emitują brumu, nawet jeśli są zbliżone maksymalnie do głośnika wzmacniacza gitarowego. Warto dodać, że wraz z E606, jak i 906 otrzymujemy w komplecie sztywny uchwyt oraz zapinany na zamek pokrowiec ułatwiający przechowywanie i przenoszenie mikrofonów.

MD 421-II

Ten mikrofon to jeden z najpopularniejszych modeli firmy Sennheiser. Jego szerokie przeznaczenie sprawia, że dość często można spotkać go w studiach nagraniowych. Tym razem mamy do czynienia z charakterystyką kardioidalną przy jednocześnie bardzo wyrównanym paśmie częstotliwości (z lekkim podbiciem od 2,5kHz wzwyż). Tradycyjnie solidna (chociaż plastikowa) obudowa ze stalową siatką, posiada bardzo oryginalne gniazdo na uchwyt, oczywiście dołączony w zestawie.

Czułość tego mikrofonu to 2mV/Pa, przy czym zakres przenoszonych częstotliwości oscyluje między 30Hz a 17kHz. Tak dobre przenoszenie dołu powoduje, że MD 421-II znakomicie sprawdza się nie tylko w rejestracji gitary basowej, ale także instrumentów perkusyjnych, np. kotłów. Jednocześnie wyrazista góra pozwala na swobodne nagrywanie wokalu oraz instrumentów dętych. Pomimo że jest to mikrofon studyjny, często bywa też wykorzystywany jako reporterski (do nagrań głosowych w terenie), a także na scenie, gdzie średnia czułość oraz kardioidalna charakterystyka pozwalają na nagłaśnianie instrumentów i wokali bez obawy o sprzęgania.

Cechą charakterystyczną jest (zamontowany w pobliżu gniazda XLR) 5-pozycyjny obrotowy przełącznik. Steruje on wewnętrznym filtrem, dzięki któremu możemy stopniowo zmienić charakterystykę mikrofonu, osłabiając w kolejnych krokach niskie częstotliwości. Pozwala to dopasować mikrofon do rodzaju źródła dźwięku. Dzięki temu - np. nagłaśniając trąbkę - możemy maksymalnie obciąć dół i tym samym pozbyć się przesłuchów od nieopodal grającego pieca basowego.

Inna sytuacja, kiedy przyda się wbudowany filtr, to np. rejestracja wywiadu w terenie - obcinając maksymalnie basy, możemy wyeliminować niskie dźwięki, jakie wydaje np. przejeżdżająca nieopodal ciężarówka, zachowując jednocześnie idealne brzmienie nagrywanego głosu. W studiu z kolei filtr ochroni nagranie przed niskim odgłosem tupania wokalisty czy przebasowanych dźwięków odkręconego wzmacniacza gitarowego. MD 421-II można by podsumować krótko w następujących słowach: uniwersalny mikrofon odporny na sprzęgania, ze średnią czułością i bardzo transparentnym brzmieniem. Doskonały mikrofon do nagrań wokalnych, ale także świetnie brzmiący we współpracy z gitarą elektryczną i basem.
W porównaniu do jednego z najpopularniejszych mikrofonów instrumentalnych Shure SM57 wydaje się jednak brzmieć głębiej, z mocniejszym dołem i jaśniejszą górą (SM57 - 40Hz-15kHz, MD 421-II - 30Hz-17kHz). Wraz z mikrofonem otrzymujemy także w zestawie plastikowe etui wypełnione gąbką.

Podsumowanie

Testowane mikrofony zdecydowanie przydadzą się każdemu, kto rozpoczął przygodę z rejestracją dźwięku. Doskonale sprawdzą się nie tylko w homerecordingu, ale także na scenie i w profesjonalnym studiu. Pomimo nieco odmiennych właściwości łączy je doskonałe wykonanie oraz świetne brzmienie. Nie bez znaczenia jest też cena, która przesądza o ich dostępności.

Kilka słów wyjaśnień

Omawiając temat mikrofonów, warto krótko wyjaśnić lub przypomnieć sobie kilka kluczowych pojęć z nimi związanych...

Typy mikrofonów

Pomimo że jest ich kilka, najpopularniejszymi są dynamiczne oraz pojemnościowe. W pierwszym przypadku mamy do czynienia z torem pasywnym (nie potrzeba zewnętrznego zasilania) oraz ze stosunkowo niewielką czułością, pozwalającą na minimalizację sprzęgania na scenie przy większych głośnościach.

Mikrofony dynamiczne najczęściej służą do nagłaśniania wzmacniaczy, głosu, perkusji oraz wszystkich źródeł oferujących duże natężenie akustyczne. Mikrofony pojemnościowe z kolei potrzebują zewnętrznego zasilania (tzw. fantom, najczęściej 48V). Jednocześnie są bardzo czułe i przy tym mało odporne na głośny dźwięk (łatwo je przesterować). Doskonałe do zastosowań studyjnych ze względu na szerokie pasmo przenoszenia, do rejestracji głosu, instrumentów akustycznych, a czasami także jako wspomaganie wzmacniaczy gitarowych.

Charakterystyka kierunkowości

To bardzo ważny parametr, ponieważ określa on, w jaki sposób mikrofon odbiera dźwięk, co wpływa bezpośrednio zarówno na jego zastosowanie, jak i sposób ustawienia. Podstawowe charakterystyki to: dookólna (omnidirectional) - dźwięk zbierany jest w równym stopniu z każdej strony mikrofonu, ósemkowa (bidirectional) - mikrofon zbiera dźwięk z przodu i z tyłu w jednakowym stopniu, a tłumi po bokach, jednokierunkowa (directional) - dźwięk odbierany jest w wąskim kącie tylko z przodu mikrofonu. Pomiędzy charakterystyką dookólną i ósemkową możemy jeszcze wyróżnić kolejne rodzaje charakterystyk różniące się tłumieniem boków i tyłu mikrofonu:

• kardioidalna - mikrofon zbiera dźwięk z przodu, tłumiony jest tył i boki,
• superkardioidalna - mocniejsze tłumienie boków, lecz mniejsze tyłu mikrofonu,
• hiperkardioidalna - od superkardioidalnej różni się jeszcze mniejszym tłumieniem tyłu mikrofonu.

Czasami można trafić też na mikrofony o charakterystyce subkardioidalnej, które zbliżone są do typu dookólnego, z proporcjonalnym tłumieniem tyłu i boków (mniejszym jednak niż przy wcześniej omówionych typach).

Czułość

Ten parametr określa stosunek ciśnienia akustycznego (czyli głośności źródła dźwięku) do napięcia wyjściowego mikrofonu. Im większa czułość, tym więcej dźwięków (także z otoczenia) przetworzy mikrofon i tym dalej można go umieścić od źródła dźwięku, uzyskując odpowiedni poziom wysterowania.

Charakterystyka częstotliwości określa, w jakim paśmie pracuje mikrofon, czyli podaje zakres minimalny, maksymalny oraz szczegółowy wykres dynamiki dla poszczególnych częstotliwości. W tym miejscu warto też pamiętać, że charakterystyka częstotliwości współpracuje także z charakterystyką kierunkową - oznacza to, że np. niskie częstotliwości mogą, pomimo kardioidalnej charakterystyki, być mocniej odbierane przez tył mikrofonu niż wysokie. Do mikrofonu jest zazwyczaj dołączana szczegółowa rozpiska w formie diagramu.

Krzysztof Błaś